Yön Tahran'ın bir "psikolojik harekât" yürüttüğünü söyleyebiliriz. İran, gözaltındaki İngiliz askerleri üzerinden hem ABD ve İngiltere'ye hem bölge ülkelerinin yönetimlerine ve halklarına ince mesajlar veriyor. İran, 15 İngiliz askerini gözaltına almasıyla başlayan krizi "kontrollü" olarak sürdürüyor. Krizi uluslararası hukuktan ve diplomasisinin inceliklerinden yararlanarak bazen tırmandırıyor, bazen düşürüyor. İran'ın gözaltındaki İngiliz askerleri üzerinden verdiği mesajları şöyle sıralayabiliriz:1 ABD ve İngiltere'ye, baskılar karşısında sinmediğini, korkmadığını göstermeye çalışıyor,2 Egemen bir devlet olduğunu ve uluslararası hukukun verdiği hakları ve yetkileri sonuna kadar kullanacağını vurguluyor, ABD ve İngiliz askerlerinin Irak'ta veya komşu ülkelerde olduğu gibi elini kolunu sallayarak İran'ın egemenlik sahasında dolaşamayacakları mesajını veriyor,3 İngiltere üzerinden ABD'ye, Kuzey Irak'ta kaçırılan İranlı diplomatlara karşılık verebileceğini hissettiriyor,4 Bölgede ABD ve İngiltere karşısında boynu bükük ülkelerin yönetimlerine, bölgedeki asıl güçün İran olduğunu hissettirmeyi amaçlıyor, kendi halklarının gözünde onları zor duruma düşürüyor,5 ABD ve İngiltere aleyhtarı bölge ülkelerinin halklarında İran sempatisi yaratıyor,6 İngiliz askerlerinin görüntülerini yayımlayarak güç gösterisi yapıyor, özellikle kadın İngiliz askerinin başını örterek dünyaya gösteriyor, böylece rejim propagandası da yapıyor.İran'ın 15 İngiliz asker krizini yönetme tarzı, bir psikolojik harekâtın bütün inceliklerini taşıyor. Tahran'ın mesajları İran, bu tür operasyonları amacına ulaştıktan sonra diplomatik yollarla sona erdirecek deneyime sahip bir devlet. Tabii, bu nokta çok önemli. Kriz yönetiminde ölçüyü kaçırması, İran'ı beklemediği misillemelerle karşı karşıya bırakabilir. Dahası, ABD ve İngiltere ile doğrudan bir savaşın içine de düşürebilir.Kuşkusuz, Tahran bu hesapları da yapıyordur. Böyle bir krizi yönetirken bazı riskleri de göze aldığı söylenebilir. Krizin dozu ABD ve İngiltere ile İran arasındaki gerginliğin Irak'ta yürütülen savaşa etkisi de çok önemli boyutlarda. Bazı uzmanların "vekâleten savaş" diye tanımladığı bu durum, ABD'nin Irak'ta hâkimiyet kurmasını zorlaştırıyor.ABD işgalinden sonra Irak'ta ortaya çıkan durum, Şiilerin bu ülkedeki gücünü ve etkinliğini artırdı. İran'ın nüfuz alanını genişletti.ABD, İran'ın bu etkisiyle de mücadele etmek durumda kaldı.Tahran yönetimi Irak'taki etkinliğiyle, ABD'nin Irak'ta "işini bitirip" İran'a yönelmesini de engelleyen bir işlev görüyor. Tahran, ABD'nin Irak'ta zorlanmasından zaman olarak da yararlanıyor.İran, ABD ve İngiltere'ye "çetin ceviz" olduğunu gösteriyor. fbila@milliyet.com.tr Irak'a etki
