Ege'yle Akdeniz'in kesiştiği noktada iki denizin "anahtarı" konumundaki Rodos, bu stratejik önemi nedeniyle yüzyıllarca hâkimiyet mücadelelerine sahne olmuş.Fatih Sultan Mehmet'in uğraşıp da elinden alamadığı, Cem Sultan'ın, kardeşi II. Beyazıt'tan kaçıp sığındığı ama taht için kardeş mücadelesinin kaçınılmaz sonundan kurtulamadığı Rodos'ta, şövalyelerin barındığı şato, Sosyalist Enternasyonalin Göç Komitesi toplantısı için Baykal ve Papandreu'ya ev sahipliği yaptı.Rodos'un Cem Sultan'a mezar olmasından sonra tahtını sağlamlaştıran II. Beyazıt'ın torunu Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1522 yılında alınan Rodos'ta, camileri, kütüphanesi ve okuluyla Osmanlı izleri canlılığını koruyor. Rodos, 12 Ada içinde Osmanlı izlerini en fazla taşıyanlardan biri. CHP lideri Deniz Baykal'ı ve beraberindekileri en çok etkileyen "Türk Kütüphanesi" oldu. Elyazması Kuran-ı Kerim'ler, elyazması tarihi tefsirler, matematik, tıp, astronomi kitaplarını barındıran 2.500 kitaptan oluşan bu kütüphane tarihçiler ve araştırmacılar için eşi bulunmayan bir hazine...Fethi Paşa Vakfı'na ait kütüphanede, Vakıf Başkanı Cengiz Argeşo, en değerli parçalardan birini oluşturan, 1401 tarihinde yazılmış Kuran-ı Kerim tefsirini Baykal'a gösterirken heyecanlıydı. Kütüphaneden çalınan, sonraki yıllarda İngiltere'de bir müzayedede satılırken saptanan ve geri alınan bu 605 yıllık elyazması tefsir paha biçilmez değerde. Hem tarihi değeri hem de içerik değerinin çok yüksek olduğunu belirten Argeşo, gerçek tefsir hazinesi Rodos'ta diye bilim adamlarına, din âlimlerine adres gösteriyor. Elyazması Kuran-ı Kerim Osmanlı, kütüphanenin yanı sıra Rodos'a bir Türk okulu da açmış. Süleymaniye Camii ile Türk kütüphanesini tamamlayan tarihi "Türk okulu" kapalı. Rodos'taki Türkler, okulun kapatılmasını siyasi bir karar olarak görüyorlar. Rodos'un önde gelen Türklerine göre, okul 1970'lerin başında Heybeliada Ruhban Okulu'nun kapanmasına misilleme olarak kapanmış. Yunanistan kabul etmese de gerçek nedeninin bu olduğuna inanılıyor.Sadece Türk okulu değil, 7 camiden 6'sı da kapalı.Rodos imamı olarak tanınan İsmail Hoca, adadaki Müslümanların lideri. Ünü Türkiye'yi de sarmış olan İsmail Hoca, sıkı Atatürkçülüğüyle tanınıyor. Yıllarca Batı Trakya'da ilkokul öğretmenliği yaptıktan sonra, 1974 Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra yoğun baskı gören Hoca, Rodos'a gelip Müslümanların lideri olmuş, bilge bir kişi. Baykal ve Onur Öymen'le sohbetinde tarih, din ve Atatürk bilgisiyle büyük ilgi ve takdir topluyor. Kapalı Türk okulu Türkiye, AB talepleri doğrultusunda azınlık vakıflarıyla ilgili olarak sürekli baskı altında. Vakıflara tanınacak ayrıcalıklara ilişkin yasa düzenlemesi de Meclis'in gündeminde. Bu vakıfların mali ayrıcalıkları bir başka baskı konusu. Türkiye, vakıf gelirlerinden stopaj dışında vergi almıyor, ancak, Yunanistan'daki Türk vakıflarının durumu öyle değil. Örneğin Türk Kütüphanesi'nin de ait olduğu Fethi Paşa Vakfı Başkanı Aşgero şöyle diyor:"AB Türkiye'ye baskı yapıyor ama Yunanistan'da biz en ağır vergileri ödüyoruz. Burada vakfın gelirlerinden Yunanistan yüzde 41 vergi alıyor. Biz bir tarihi, bir kültürü, dünya için hazine değerindeki eserleri koruyup yaşatmaya çalışıyoruz ama en ağır vergilere tabi tutuluyoruz. Türkiye bu konuda ağırlığını koymalı. Karşılılık esasını çalıştırmalı."Rodos'taki bu eserlerin korunmasında Başkonsolos Ahmet Arda'nın yoğun çabaları da vakıf yöneticileri ve Müslüman toplum tarafından büyük takdirle anılıyor.Kısa Rodos gezisi yurtdışındaki Türk eserleri ve kültürünün korunması için daha büyük ilgi ve bütçeye ihtiyaç duyulduğunu gözler önüne seriyor. fbila@milliyet.com.tr Vakıfların durumu
