AB’den Türkiye’yle diyalog vurgusu

Dün başlayan ve video konferans yöntemiyle düzenlenen AB Zirvesi’nde liderler, son dönemde Brüksel ile Ankara arasındaki gerilimin azaldığına dikkat çekerek, ilişkilere ivme kazandırılması konusunda prensip kararı aldı

BRÜKSEL

Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları, Türkiye ile ilişkilere ivme kazandırma konusunda prensip kararına vardı. Video konferans yöntemiyle toplanan AB liderleri,  yayınladıkları bildiride, geçen aralık ayından bu yana Ankara ile Brüksel arasındaki gerilimin azaldığını da vurguladı.

Liderler zirvesi öncesi Alman Federal Meclisi’nde konuşan Almanya Şansölyesi Angela Merkel, Avrupa’nın çevresinde çok sayıda ihtilaf bulunduğunu hatırlatarak “AB’nin gelişmesi ve refahının, ancak AB dışındaki komşularımızla da iyi ilişkiler kurmamızla mümkün olduğunu biliyoruz. Bu, özellikle çok yönlü ilişkileri bulunan NATO üyesi Türkiye için geçerli” ifadelerini kullandı. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in raporuna atıfta bulunarak AB ile Türkiye arasında Doğu Akdeniz’de yaşanan gelişmelere de değinen Merkel “Her şeyden önce, Kıbrıs ve Yunan sularında yaşanan kışkırtıcı faaliyetlerin ardından Türkiye’nin Doğu Akdeniz bölgesinde gerilimi azaltma sinyali vermesi ve Yunanistan ile yeniden diyaloğa girmesi iyi bir haberdir. Kıbrıs’ın geleceği konusunda 5+1 görüşmeleri de Birleşmiş Milletler yönetiminde devam edecek” diye konuştu.

‘AB’nin komşusu’

Önceki AB Zirvesi’nde alınan ve Türkiye’nin gerginliği düşürmesi durumunda iş birliği seçenekleri sunulması kararına da değinen Merkel, “Bu zirvede, bu yolda nasıl gideceğimizi konuşacağız. Bunlar kolay görüşmeler olmayacak. Ancak bir sonuca varacağımızı ümit ediyorum. Türkiye, sadece NATO ortağı ve müttefik değil, AB’nin doğrudan komşusu, AB’nin dış sınırında ikinci en kalabalık nüfusa sahip ülke olarak stratejik öneme sahiptir” değerlendirmesini yaptı.

Almanya’da çok sayıda Türk’ün yaşadığını hatırlatan Merkel “Biz Almanların Türkiye ile çok özel yakın ilişkilerimiz var” diyerek, AB içerisinde Türkiye ile yakınlaşma sürecine destek vermeyen üye ülkelere de uyarı niteliğinde bir mesaj göndermiş oldu. Nitekim liderlerin toplantısında, Almanya başta olmak üzere AB dönem başkanlığını üstlenen Portekiz, Macaristan, İtalya, İspanya, Polonya gibi ülkeler, Türkiye’nin son dönemde AB ile gerilimi azaltmak amacıyla önemli adımlar attığını ifade etti. Ankara’nın olumlu tavrının altı çizilirken, bunun sürmesi halinde Avrupa Birliği’nin Türkiye ile ilişkilerini pekiştireceğini belirtti.

Bu çerçevede Gümrük Birliği’nin modernleştirilmesi ve AB Konseyi’nin taslak yetki hazırlığında bulunmasını talep eden liderler, Avrupa Komisyonu’nun, Ankara’nın Gümrük Birliği’nden doğan yükümlülüğünü de yerine getirmesi için yardımcı olmasını talep etti. AB ile Türkiye arasında terörle mücadele ve bölgesel konularda üst düzey diyaloğu artırabileceklerinin sinyalini verdi. Bildiride vize muafiyetine doğrudan atıfta bulunulmazken, liderler, Avrupa Komisyonu’nun göç mutabakatı konusunda, başta Türkiye olmak üzere Lübnan ve Ürdün’e kaynak aktarması için çalışmalar başlatması gerektiğinin altını çizdi.

Öte yandan düne kadar Türkiye’nin Libya, Suriye ve Yukarı Karabağ politikasını eleştiren AB, bu konuda daha yumuşak bir tavır sergilemeyi kararlaştırdı. Bu çerçevede Türkiye’nin söz konusu ülkelere olumlu katkıda bulunması çağrısında bulundu.

ABD Başkanı Biden, video konferans yöntemiyle AB liderler zirvesine katıldı.

‘Karşılıksız kalmaz’

Bununla birlikte AB liderleri, Türkiye’nin AB’ye üye ülkelerle gerilimi artırması, provokatif adımlar atması halinde, önceki zirvelerde de dillendirilen, Ankara’ya yönelik yaptırımları kademeli olarak hayata geçirebilecekleri uyarısında bulundu. Liderler, AB-Türkiye ilişkilerinin temel ilkeleri arasında demokrasi, insan hakları ve basın özgürlüğünün de bulunduğunu hatırlattı. Ayrıca Kıbrıs sorununun çözüm parametreleri konusunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararlarına atıfta bulunan liderler, Yunanistan ve Rum Kesimi’nin taleplerine kısmen de olsa karşılık verdi. AB Konseyi’ne yakın kaynaklar, Milliyet’e yaptıkları değerlendirmede, Ankara’nın AB ile barışçıl diyalog arayışının Brüksel için önemli olduğunu vurguluyor. Kaynaklar, bu adımların karşılıklı sürmesi halinde, AB’nin, Türkiye’nin bu iyi niyet göstergesini karşılıksız bırakamayacağına işaret ediyor. Aynı kaynaklar, “AB, Türkiye ile diyaloğu kopartmak istemiyor. ABD’den de gelen sinyal bu yönde. Temel hak ve Özgürlükler alanında yaşanan beklenmedik gelişmeler zaman zaman kaygı verici düzeye çıkıyor. Ancak Aralık 2020’de liderlerin belirlediği stratejide bir sapma yok” ifadelerini kullanıyor.

Ankara bildiriden memnun

Ankara, AB Liderler Zirvesi bildirisini olumlu karşıladı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Türkiye-AB ilişkilerini olumlu gündem temelinde ilerletme konusunda raporla ortaya konulan çabayı ve zirve bildirisine yansıtılmaya çalışılan söylemi memnuniyetle karşılıyoruz” denildi. Hukukun üstünlüğünün ve temel haklar alanlarında diyalogdan öte, katılım müzakereleri çerçevesinde fasıl bazında çalışılması gerektiğinin düşünüldüğü belirtilen açıklamada, “Bu çerçevede, AB’nin 23 ve 24. fasılları, yeni genişleme strateji çerçevesine de uygun olarak, açmasını bekliyoruz” değerlendirmesi yapıldı. Açıklamada, terörle mücadele, göç yönetimi ve vize serbestisi gibi ortak çıkarlara hizmet eden tüm alanlarda yerleşik üst düzey diyalog mekanizmalarının derhal başlatılmasından yana olunduğu aktarıldı.