Yeni genel sekreter aranıyor
Görev süresi Eylül 2022’de sona erecek olan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in yerine geçecek isim için şimdiden kollar sıvandı. Genel sekreterlik koltuğu için bu kez kadın adayların öne çıkabileceği ifade ediliyor.
NATO’ya üye ülkeler, görev süresi Eylül 2022’de bitecek olan Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in yerine geçecek kişinin belirlenmesi için şimdiden kolları sıvamaya başladı. Zira İttifak’ın ağır toplarından ABD, Almanya ve Fransa gibi ülkeler sürekli nabız yokluyor.
Geçmişte müttefikler, NATO Genel Sekreteri’ni üye ülkelerin dışişleri veya savunma bakanları arasından belirliyordu. Nitekim 1961’den 2009 yılına kadar, Belçika eski Başbakanı Paul Henri Spaak dışında, genel sekreterler faal bakanlardan seçildi. Ancak 2009’da Almanya ve Fransa, bu geleneği değiştirip, ABD’nin de icazetiyle, genel sekreteri aktif başbakanlar arasından belirlemeyi uygun buldu.
Tepki çekenler...
Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Türkiye’nin tepkisine neden olan Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen’i Ankara’ya kabul ettirmeye çalıştı.
ABD, Jens Stoltenberg’den boşalacak olan koltuğa kimi uygun gördüğüne yönelik henüz ipucu vermezken, daha önce ortaya attığı Hollanda Başbakanı Mark Rutte’den şimdilik vazgeçmiş görünüyor. Amerikan Dışişleri’nin 4 numarası olarak bilinen ABD’nin NATO eski daimi temsilcisi Büyükelçi Victoria Nuland, yeni genel sekreterin belirlenmesi konusunda son derece etkili olacak.
Bununla birlikte Washington, Berlin ve Paris, kadın adaylara yer verilmesi gerektiğini savunuyor. İngiltere de prensipte kadın adaya karşı değil. Ancak Stoltenberg’in yerine geçecek adayın, Transatlantik ilişkilere önem vermesi, Rusya konusunda fazla sivri görüşlere sahip olmaması, müttefiklerle de dengeli bir ilişki geliştirme kapasitesine sahip olması gerekiyor.
Uygun aday var mı?
İttifak, 1999’dan bu yana adaylarını Avrupa’nın Kuzey bölgesinden seçmiş, güney ülkelerden aday göstermemişti. 2022 yılında NATO Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak olan İspanya’nın Başbakanı, 2023 yılına kadar görevde olacak. Portekiz’de azınlık hükümetinin Başbakanı Antonio Costa’nın da görev süresi aynı tarihte sona eriyor.
Bununla birlikte Sergio Matarella’dan boşalacak Cumhurbaşkanlığı koltuğuna geçmeyi isteyen ve bu nedenle teknokrat hükümetin başbakanı olmayı kabul eden Mario Draghi’nin ise NATO Genel Sekreterliği’ne aday olmayı düşünmediği belirtiliyor. Dolayısıyla durum biraz karışık.
‘Dörtlü’nün dediği olacak!
NATO Genel Sekreteri’nin belirlenmesi konusunda resmi bir süreç yok. Ancak “quartet” olarak bilinen ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın belirleyip, sair üye ülkelere görücüye gönderecekleri aday adayının, yeni NATO Genel Sekreteri seçileceğine kesin gözüyle bakılıyor. Bu çerçevede Fransa ve Almanya’nın, liderlik yapacak, iyi bir yönetici ve iletişimci olan kadın adaylara odaklanması bekleniyor. Zira yeni Genel Sekreter, “NATO 2030” programını ve Madrid’te kabul edilmesi beklenen “Stratejik Konsept”i hayata geçirmesi gerekecek.
Böyle bakıldığında Hırvatistan eski Cumhurbaşkanı Kolinda Graber Kitaro’nun şansı düşük görünüyor. Buna karşılık Estonya Başbakanı Kersti Kaljulaid, adı adaylık için geçenlerden.
Türkiye’nin aday kriterleri
Türkiye için, AB’ye üye olmayan Avrupalı müttefiklerin çıkarlarını göz önünde bulundurabilecek bir aday seçilmesi önem taşıyor. Jens Stoltenberg, AB-NATO kurumsal iş birliği konusunda Ankara’nın çıkarlarını her zaman göz önünde bulunduran bir kişiydi.
NATO Genel Sekreteri’nin kim olacağını şimdiden tespit etmek zor. Ancak Eylül ayından itibaren seçim sürecine yönelik çalışmaların hız kazanması bekleniyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurul çalışmaları başta olmak üzere, Davos zirvesi ve Münih Güvenlik Konferansı, adayın belirlenmesi için etkili olacak önemli randevular. Resmi karar ise Haziran 2022’deki NATO Zirvesi’nde alınacak.
