Clooney'i izlerken

Dün ilk kez petrol üreten bir ülkede İran'da bütün petrol üreticileri için euro üzerinden petrol borsası düğmesine basıldı. Dolar ilk kez petrol piyasasının tek para birimi olmaktan çıkıyor.Bunun anlamını iki örnek ve iki cümleyle net olarak ortaya koymakta fayda var."- Saddam, Irak petrollerini dolar yerine euro karşılığı satmaya yöneldi ve II. Körfez Savaşı ile kellesi alındı.- Venezüella, Chavez aynı yola adımını atarken ciddi darbe tehlikesiyle burun buruna geldi ve kararı geri alarak, hamamın namusunu kurtarmak uğruna 'uygulamayı seçimler sonrasına ertelediğini' açıklamak zorunda kaldı."Şimdi de İran...Bu dolar için "trajik adımı" atmış bulunuyor.ABD'ye dönük en büyük tehdit.ABD, ya "İran'ın nükleer silahlanmayı sürdürdüğü ve denetimi reddettiği" gerekçesiyle İran petrollerine "küresel ambargo" uygulamayı deneyecek. Güvenlik Konseyi'nden bu kararı çıkarmaya çalışacak... Ki çok zor. Rusya ve Çin böylesine bir Amerikanofil senaryoda piyon rolünü üstlenmek istemezler...Ya da Bush'un bir kez daha "sopa" ile terbiye yöntemine başvuracağı görünüyor.Zaten ulusal güvenlik raporlarında "İran'a silahlı müdahalenin gündem dışı olmadığı" mesajları var..............................Petrolün euro'yla satış borsası, doların tahtını ve bu piyasadaki "tek para saltanatını" sarsacaktır.ABD önlem alamazsa saltanat yıkılabilir.ABD, enerji piyasasında doları tek para birimi olarak tutarak faizsiz kaynak kullanıyordu. Petrol alımına akan paralar ABD'de basılıyor, sonra gene en güvenli topraklar olarak ABD'ye dönüyordu.Petrol fiyatlarındaki artış ABD'yi hiç ırgalamıyordu. ABD tarafından diğer ülkelere ödettiriliyordu.ABD'nin uzay boşluğu gibi dış ticaret açıkları da göğüslenebiliyordu.Euro'yla petrol alımları yayılırsa, ki Putin de "Rusya için bu olasılığın bulunduğunu" söylemiştir, ancak fazla tepki çekmemek için uygulamayı kademeli yapmak eğilimindedir... Artık, ülkeler, dış ticaretleri için dolar rezervi yerine euro rezervine yönelebilirler.Dolardan kaçış ve euro'ya yöneliş tırmanırken trilyonluk ABD hazine bonolarını kasalarında tutan Çin ve Rusya da euro'ya dönebilirler.Eğer siyaset satrancında kapışma başlarsa, domino teorisi gereğince taşlar art arda devrilebilir...............................ABD'nin "süper güç" olma statüsünü yitirebileceği bir zemberek boşalması hemen yanı başımızda savaş davullarının çalınması olasılığını artırıyor. Enerji Uzmanı Necdet Pamir'e göre, "Sadece euro'yla petrol ihracatı başlı başına bir savaş gerekçesi olabilir. Olası bir saldırıyla ABD hem petrol fiyatlarının daha çok artmasını hem de euro'nun bu yönde kullanılmasını önleyecektir."Avrupa Araştırmaları Programı (SPIRE) Müdürü Dr. Bülent Gökay, "dolar hegemonyasının, Amerikan küresel üstünlüğünde en az askeri güç kadar kilit rolü oynadığını" vurguluyor................................Bütün bunlar olurken, Türkiye'de, paranın ve itibarın mabedi Merkez Bankası Başkanı hâlâ belirsiz.MB başkanları kriz döneminde tıpkı savaş halindeki Genelkurmay başkanları kadar önemlidir.Bir ülkenin iki temel gücü vardır: Silahlı kuvvetleri ve parası...Geniş anlamıyla merkez bankaları, tüm ekonominin ve ülke gücünün hayat suyu kaynaklarıdır.MB Başkanlığı gibi çok stratejik bir misyon için tartışmaların yörüngesinden sapmış görüntüsü, Bizans'ın, kritik günlerinde "meleklerin cinsiyetlerinin dişi mi, erkek mi?" tartışmasını anımsatıyor................................Bu satırları okuyanlar, aynı konuyu işleyen George Clooney'nin SYRIANA filmini izlemeliler. g.civaoglu@milliyet.com.tr Dünyada "ekonomik kıyamet" senaryoları yazılıyor.