İkinci tabu

Yıllar almıştı. Hiç de kolay değildi. 27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra MİT'in başına bir paşanın getirilmesi gelenekti.Merhum Turgut Özal Başbakan olduktan birkaç yıl sonra ilk kez MİT müsteşarının bir sivil olabileceğini dile getirmişti.Askerle ilişkileri buz kesmişti.Tartışmalar başladığında, Özal "daha erken" diyerek, projesini rafa kaldırmıştı.12 Eylül sonrası askerin sadece fiilen değil alışkanlıkları ile de kışlaya dönmesi yani "siyasetteki militer cezir hareketinin (denizlerde suların çekilme süreci) tamamlanması beklenmeli" görüşündeydi. İkinci tabu da aşılıyor. 7. uyum paketinde MGK Genel Sekreteri'nin de sivil olması düzenlenecek. Zorlu bir tabu... Birincisi MİT müsteşarının sivil olmasıydı. Yumurta kabuğunu çatlatmak Önce MİT müsteşar yardımcısının sivil olması ortamını böyle bir psikoloji ile sağlandı.Sonraları MİT başkanı da sivilleşti.Büyükelçi Sönmez Köksal'ın bu göreve getirilmesi bir ihtilaldi.Tabii bu süreçte MİT'te asker hakimiyeti üzerine tartışmaların katkısı azımsanamaz.MİT'in başındaki paşalar, idari hiyerarşide başbakana bağlıydılar. Emirleri başbakandan alırlardı ama sicil amirleri Genelkurmay başkanıydı. Asker ocağından bu yüksek devlet memurluğuna geçici olarak gelmişlerdi... Bir iki yıl sorda asli görevine döneceklerdi.Öylesine bir garip hiyerarşi oluşmuştu ki, TSK'nın yönetime el koyacağını bildikleri halde, MİT müsteşarları, başbakana haber vermemişlerdir. Özal, MİT sorunu için de her duyarlı alanda olduğu gibi gene kafasındaki düşünceyi dile getirmiş, sözel dokunulmazlığı kaldırararak tartışmaya açmıştı ve yumurta kabuğu çatladıktan sonra kırılma süresine kadar kenardan izlemeye geçmişti. MGK sancıları Bu yolda hayli mesafe alındı.Ancak AB yeterli bulmuyor, bastırıyor.Şöyle ki:- Savunma bütçesi, Milli Savunma Bakanlığı tarafından sunulur ama fiilen TSK önerileriyle oluşur. Bu harcamalar siyasi iktidar tarafından sorgulanmaz. Sözgelişi petrol nedeniyle İskenderun güvenliği için DzKK, 5 firkateyn alınmasını istiyorsa "neden 3 ya da 4 değil de 5 firkateyn diye" soran olmaz. Yahut "neden bu kadar Fantom istiyorsunuz. 10 Fantom eksik olamaz" mı diye de sunulmaz. Bu görev ciddi ve özenle seçilmiş bir Milli Savunma Komisyonu tarafından yüklenilmelidir.- Milli Savunma denetçileri, kantinlere varıncaya kadar - çok sıkı - denetler... Bununla beraber Başbakanlık ya da Cumhurbaşkanlığı Denetleme Kurulları da devrede olabilirler.- Genelkurmay'ın, Savunma Bakanlığı'na bağlanması AB koşulu olmamalı. İki üye ülkede böyle bir bağlılık ilişkisi yok.- Yüksek Askeri Şura kararları, "mahkeme paşaları" nedeniyle yargı denetimi dışına çıkarılmıştı.Albaylıkta son yılında terfi edememiş... Emekli olmuş. Oysa sicili temiz. Başarı belgeleri var. İdari yargı kararıyla generalliğe terfih ediyor, TSK'ya dönüyordu. Görünüş de haklı... Buna karşılık her sicili temiz, birkaç da başarı belgesi olanı general yapmazlar ki!Böyle dönüş yapan paşalara görev verilmezdi. Odaları bile yoktu.Onlara bir otomobil, bir şoför, bir emir subayı... O kadar.Bu yolun açılmaması gerek. Her sicili düzgün memur, genel müdür, müsteşar oluyor mu?İrtica ve diğer disiplin dışı durumlarda TSK'dan ihraç kararlarına gelince... İdari yargı AB ilkeleri açısından kaçınılmaz. Fakat buna TSK'nın dokularını da koruyacak bir çözüm bulunması gerekir. Bulunur.- MGK genel sekreterinin sivil olması fikri düzgün insan seçimi koşuluyla doğrudur. MGK, Türkiye demokratik yapısında gerekli ve önemli kurumdur. Saygın bir sivil genel sekreterle varlığını ve etkinliğini sürdürmelidir. Genel sekreterinin bazı talihsiz söylemleri nedeniyle MGK için bu yeni düzenlemeye kamuoyu da tepkili değil. g.civaoglu@milliyet.com.tr Demokraside asker ağırlığının ya da etkisinin azaltılması, AB ile uyum sürecindeki önemli başlıklardan biri.