MEZZOGIORNO İtalyanca bir sözcüktür. “Gün ortası” anlamına gelir.
Parametredir.
Günün “en sıcak” saatidir.
Bugün cumartesi...
Tatil gününde light takıldığım bir yazıya romantik başlangıç sanılmasın. Eğer romantik takılsam gece yarısını ifade eden “mezzanotte” ile başlardım.
Her neyse...
İtalya’nın sıcak bölgesi olan Sicilya’yı da kapsayan güneyi “günün en sıcak saati” referansıyla “mezzogiorno” diye anılır.
Orta ve kuzeyine göre İtalya’nın fakir ve az gelişmiş bölgesiydi uzun süre...
Hatta zaman zaman ayranları kabardıkça Kuzey İtalya’da “ayrılmak ve bağımsız cumhuriyet olmak” istekleri dile getirilirdi.
Hâlâ bu heveste olanlar varsa da artık çok az...
Değişmenin nedeni yazının başındaki “romantik” gibi görünen sözcük; “Mezzogiorno...”
Bundan yıllar önce İtalya, bütünlüğünü korumak amacını da gözeten bir “sosyal adalet ve kalkınmada eşitlik” projesini hayata geçirdi.
Adı “cassa del mezzogiorno” idi ama kısaca son kelimesiyle anıldı hep.
Proje İtalya’nın güneyindeki illere yoğun yatırımlar yapılmasını, teşvikleri, altyapının kuzeyle eşitlenmesini, sağlık ve eğitim hizmetleri çıtasının yükseltilmesini hedefliyordu.
Bunun için bütçeden her yıl büyük ödenekler ayrıldı.
Uygulamalar hiç aksatılmadan, kırpılmadan kararlılıkla sürdü.
Güney İtalya halkı her boyutta geçmişe kıyasla çok daha ileri bir düzeye geçiş yaptı.
Elbette yüzyıllara dayanan “Kuzey-Güney gelişmişlik farkı sıfırlandı” denemez.
Ama...
GÜNEYDOĞU’DA MEZZANOTTE
TÜRKİYE’NİN Güneydoğu’su da bir zamanların güney İtalya’sı gibi.
Türkiye’nin özellikle sahil şeridine ve hatta Kayseri, Konya, Isparta gibi orta anadolu kentlerine kıyasla hayli geride.
Güneydoğu için özel bir kalkınma projesini Türkiye’nin süratle uygulamaya koyma zamanıdır.
Gerçi...
“Teşvikler” falan var ama bunlar “sade suya tirit...”
Güneydoğu kımıldanırken Türkiye’nin diğer yöreleri “atı almış Üsküdar’a geçiyor.”
Aradaki makas kapanacak yerde açılıyor.
Dış kaynaklar bulunarak içeriden “Güneydoğu özel vergisi” gibi büyük kaynaklar yaratılarak bir “şok tedavi” gerek.
Bölgeler arası sosyal adalet, kalkınma eşitliği, eğitim ve sağlık, iletişim, kültür uçurumları kapanmalıdır.
Bunlar Anayasal vatandaşlık, Avrupa standartlarında demokrasi ve insan haklarıyla paralel olarak hayata geçirilmelidir.
PKK’yla silahlı mücadele, İmralı’yla ve Kandil’le -gizli- görüşmeler, Kürt açılımı, uzlaşmayla oluşacak yeni Anayasa... Bunlar önemli...
Fakat...
“Yukarıdakiler ve aşağıdakiler” görüntüsündeki çarpıklık da giderilmeli.
Güneydoğu zaten GAP projesinin barajları, sulama kanalları, enerji üretimi, petrolü, uluslararası petrol boru hattı ile önemli altyapıya sahip.
Bu temellerin üzerinde bir “Kürt Mezzogiorno’su” yükseltmek daha kolay, daha hızlı sonuç verebilir.
Yazının başlarında bir “Mezzanotte” sözcüğü kullanmış ve bunun “gece yarısı” anlamına geldiğine işaret etmiştim.
Türkiye’nin tüm insanlarıyla mutlu olması için bir bölgesi “Mezzanotte” karanlığında kalmamalı.
Üstelik o bölgede bu sözcüğün “romantik” içeriği de yok.
Zaman zaman silah seslerinin yırttığı kanla kızaran koyu karanlık o.