Üç kemancı

Dünyanın en iyi keman virtüozları neden Yahudidir, biliyor musun?" Cevap veremiyorum.Gene o açıklıyor:"Çünkü kaçmak gerektiğinde en kolay taşınabilen enstrüman kemandır."Dinleyenleri dehşetle ürpertecek insanlık dramı, böylesine bilgece ve kısacık bir cümleye sığdırılmış.Göçlere zorlanan ve kıyılan Yahudiler için binlerce yıl önce başlayan, engizisyon, Nazi ve faşist kıyımlarına kadar uzanan küresel zorunlu göç ve kaçış "yazgıları" olmuş.Onlara bir tek Osmanlı ve sonrasında da Türkiye Cumhuriyeti kucak açmış.Bu bağlamda yıllar önce Leyla Alaton Günyeli'nin Türkiye için söylediği şu sözlerini unutamam:"Ben, pek çok Türk'ten daha Türk'üm. Biz Yahudiler 500 yıldan beri bu topraklardayız. Oysa Türkiye'ye göç eden ve sadece 2 - 3 kuşaktır burada yaşayan aileler var. Onlar, bize göre daha yeniler."Babası İshak Alaton'un da buna benzer lazer gibi derine işleyen söylemleri vardır. Yaşayan en iyi keman virtüozlarından Shlomo Mintz, Aya İrini'de alkışlayanları selamlarken, yanımda oturan Leyla Alaton Günyeli soruyor: Kemanın göçmen genleri Gerçekten dünyanın en iyi keman virtüozları Yahudilerden çıkmıştır.Örneğin Yahudi Menuhin, Isaac Stern, Itzhak Perlman...Ve çarşamba gecesi Aya İrini'de üç keman virtüozunun muhteşem konserinde sahne alan Yahudi Shlomo Mintz, Yair Dalal...Mintz ve Dalal'la beraber izlediğimiz bizim büyük virtüozumuz Cihat Aşkın'dan "kemanın kökeninin, gene göçmen bir ırk olan Türkler olduğunu" dinliyoruz.Türkler, savaş yaylarına balkabağı bağlayarak müzik enstrümanına dönüştürmüşler. Böylece ilk keman oluşmuş.Bu çalgı, göçler sırasında Türklerden Arap Yarımadası'na, oradan Kuzey Afrika'ya, Endülüslerle İspanya'ya, İtalya'ya ve Avrupa'ya geçmiş.Yani kemanın genlerinde de "göç" var.Keman, 16. yüzyıldan itibaren ise bugünkü biçimini almış. Kemana dönelim... Çölde ışık Münir Nurettin Beken, "Üç Keman ve Orkestra için Konçertoyu" yaratmış.O gece üç virtüoz, Beken'in eseri ve Batı klasiklerinin yanı sıra, Selanik türküleri, nihavend makamında taksim, Tanburi Cemil Bey'in ferahfeza saz semaisi, Yemen türküsü, Ada Sahilleri gibi Ortadoğu ve Balkanlar'ın Müzik coğrafyasındaki eserlerini de yorumladılar.Aya İrini'nin tarihi duvarları arasındaki bu konser, izleyenleri büyüledi. Müzik tarihinde ilk kez üç keman virtüozu birlikte çaldılar. Fikir, üç yıl önce bir çöl konserinde keman yapımının büyük ustası Amnon Weinsten'dan gelmiş. Cihat Aşkın bu fikri geliştirmiş ve uygulamaya koymuş. Beyazlı guru Irak kökenli Yahudi Dalal, siyah uzun saçlarını arkada toplamış, beyaz giysileri ve şalı içinde bir guru görüntüsünde.Kişiliği hakkında bilgi edinince, bu görüntünün sanatçı fantezisi olmadığı anlaşılıyor.Dalal, Araplarla Yahudilerin barış içinde yaşamaları için dünyayı dolaşıyor, konserler veriyor. Bu insanlık mesajını iletmeye çalışıyor.Müzik insanlığın ortak dili...Ancak bilim, müziğin neden sevildiğinin ve insanlık üzerindeki etkisinin açıklamasını henüz yapabilmiş değil.Belki de bu nedenle insanlık, hala, ortak barış dilini oluşturamadı.............Not: Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen dünkü yazım üzerine bir açıklama yaptı.- "Kriz sözcüğünü en son telaffuz edecek insan benim. Ayrıca Saddam için 'adam gibi adam' demedim. Sözlerim medyada yanlış yansıtılmış olmalı.- Gazetecilere mayoyla poz vermedim. Sabah saat 6'da yüzmeden çıkınca eski bir milli yüzücü olarak karnımı içeri çekme egzersizleri yaparken, medya uzak mercekli kameralarla görüntülerimi almış."Açıklamayı yansıttım. G. C. g.civaoglu@milliyet.com.tr Dünyaca ünlü Shlomo Mintz ve bizim değerimiz Cihat Aşkın'dan bahsettim. Üçüncü virtüoz Yair Dalal için de bir...