100 liralık mevduatın 28'i krediye dönüşüyor

Yurtiçi kaynaklı döviz mevduatının toplamı 45.8 milyar dolar. 2002 yılı sonunda bu rakam 46.5 milyar dolar idi. Demek ki, ilk beş ayda yurtiçi kaynaklı mevduat hesaplarından 700 milyon dolar dolayında bir para çekilmiş.Türk lirasının değer kazanmasına, Türk lirası yatırımların reel getirilerinin cazibesine ve de bütün bunlara karşılık döviz mevduatlarına yüzde 2, yüzde 3 gibi çok düşük faiz ödenmesine rağmen halkımızın tasarruflarının yarısını hala dövize bağlı tutması Türk lirasına ve ekonomiye güvensizliğinin işaretidir.Türk lirası mevduat toplamı beş ayda 56.4 katrilyon liradan 62.0 katrilyon liraya yükselmiş görünüyor... Ancak beş aylık enflasyon dikkate alındığında reel olarak Türk lirası mevduatın artmadığı tersine yüzde 3.5 dolayında bir azalma olduğu ortaya çıkıyor.Kabaca yılda 180 - 200 milyar dolar değerinde katma değer yaratabilen (gayri safi yurtiçi hasılası olan) bir ülkenin 70 milyonluk nüfusunun, bankalardaki toplam tasarrufları 90 milyar dolar dolayında... Banka sistemi bu para ile yatırımları, üretimi artıracak ve de ekonomi büyüyecek...Acaba banka sistemi nüfusa ve milli gelire göre çok düşük olan bu 90 milyar dolarlık mevduat (126.0 katrilyon Türk lirasını) nasıl değerlendiriyor?.. Nasıl krediye dönüştürüyor?Rakamlara bakıyoruz... Durum hiç de iç açıcı değil. Bankaların mevduattan krediye dönüştürebildikleri miktar sadece 36.4 katrilyon lira. Koskoca ekonomi çarkı, tarımı ile, sanayii ile, inşaatı ile, ihracatı ile, 30 milyar doların altındaki bir banka kredisi ile dönüyor.Bankaların mevduat kaynağının büyük kısmını kredi olarak ekonomiye kullandıracak yerde, Hazine'ye borç veriyor. Çünkü Hazine daha yüksek faiz ödüyor. Bankalardaki her 100 liralık mevduatın 28.9 lirası krediye giderken, 66.1 lirası Hazine bonosuna veya tahvile yatırılıyor.Bu tablo şunları gösteriyor: (1) Bu ülkede bankalar, bankacılık yapamıyor. (2) Bu ülkenin kaynaklarını Hazine emiyor ve de faiz olarak birilerinin cebine aktarıyor. (3) Bu ülkede yatırım ve üretim yapacakların kredi bulmaları, kredi kullanmaları imkansız. (4) Sonuç olarak bunlar düzelmeden bu ülkede yatırımın, üretimin ve istihdamın artması mümkün değil. Mayıs ayı sonu itibariyle bankalardaki toplam mevduat 126.0 katrilyon lira. Bunun 62 katrilyon liralık bölümü Türk lirası mevduat, 64.0 katrilyon lirası döviz mevduatı. Her 100 lira mevduatın 66 lirası devlet borcuna gidiyor Mayıs Aralık 2003 2002 I- Toplam mevduat 126.0 131.0 (1) TL mevduat 62.0 56.4 (2) Döviz mevduatı 64.0 74.6 (Yurtiçi milyar $) (45.8) (46.5) II Toplam krediler 36.4 31.8III Tahvil ve bonolar 83.3 80.7IV Oranlar (yüzde) (1) Kredi/mevduat 28.9 24.3 (2) Tahvil ve bono/mevduat 66.1 61.6 (Mayıs ayı sonunda bankalardaki mevduat ve kredi - katrilyon TL) guras@milliyet.com.tr