Avrupa Birliği (AB) Gıda ve Hayvan Sağlığı Ajansı (OAV), Türkiye’nin Almanya ve Fransa’ya ihraç ettiği Antep ve Siirt fıstığı, fındık ve kuru incirlerin, kanserojen bir madde olan aflatoksin B1 ve diğer aflatoksin türlerini, AB’nin sağlık standartlarının öngördüğünden 4 - 7 kat fazla içerdiğini tespit etti.
Bunun üzerine Türkiye’ye bir uzmanlar heyeti geldi ve bir rapor yazdı. 11 incelemeden 5’inde çok yüksek miktarda aflatoksin B1 bulunduğu, 6 incelemede de oranın AB yönetmeliğinin üst sınırında olduğu ifade edildi. Raporda, bu ürünlerin tüketildiği anda kısa vadede, başta karaciğer olmak üzere çeşitli kanserlere neden olabileceği vurgulandı.
Raporda kuru gıda, çerez ve kuru meyve konularında AB’nin hiçbir standardının tamamiyle yerine getirilmediğine dikkat çekilerek, depoların da yine AB standartlarına uymadığı belirtildi. Paketlemelerde hijyen eksikliğine dikkat çekildi. Ürünlerin işlenmesinde çalışanların AB sağlık ve temizlik kurallarına uymadıkları da raporda yer aldı. Türkiye’de Tarım Gıda Güvenliği ve Gıda İşleri Genel Müdürlüğü’nün denetimlerinin yetersiz olduğuna dikkat çekildi.
Bu rapor üzerine AB, bu ürünlerin ithalatının izlemeye alınmasına karar verdi. 4 Şubat’ta AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanan karara göre Gıda Sağlığı ve Tarım İşleri Genel Müdürlüğü’nün laboratuvar analizi ile sertifikası olmadan söz konusu ürünler AB sınırlarından içeri giremeyecek. Maalesef kamuoyunun bulardan haberi yok. Brüksel’den Güldener Sonumut, İzmir’den tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, konuyu kamuoyuna duyurmaya çalıştı.
Gelişmeler hem içerideki tüketiciyi, hem de ihracatımız bakımından Türk ekonomisini ilgilendiriyor. AB’nin kararı, Türkiye’den yapılacak fındık, kuru incir ve fıstık ithalatının sadece belirli gümrük kapılarından yapılabilmesini de öngörüyor. Gümrük kapısında tekrar aflatoksin kontrolü yapılarak budan sonra girişe izin verilecek.
Fındık ihracatçıları alınan kararın İtalya ve İspanya’nın elindeki fındık stoklarını eritmeye yönelik, bir politika olduğunu ileri sürerek, reaksiyon gösterilmesini istedi. İncir ihracatçıları ise, 1998’den beri aflatoksin sorunu ile mücadele ettiklerini ve AB’nin kararının sürpriz olmadığını ifade ettiler.
Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği 1988’den beri kararlı bir mücadele ile aflatoksin sorununu büyük ölçüde çözdü. Birlik, aflatoksinli kuru inciri alarak imha ediyor. Bu sene de 573 bin ton kuru incir toplanarak imha edildi.
Aflatoksin aslonda bir mycotoksine. Mycotoksine küflenmiş gıda ürünlerinde bulunan ve küf üzerinde gelişen bir bakteri. Hem insan, hem de hayvanların sağlığına zararlı. Mycotoksine kronik hastalıklara neden oluyor. B1 tipi aflatoksine de mycotoksinenin bir türevi. Özellikle kansere neden oluyor. Terotagenique mycotoksineler ise embryo ve foetuslerde deformasyona ve sakat doğumlara yol açıyor. Aflatoksine özellikle nem oranı çok yüksek ve sıcaklığın da keza yüksek olduğu yerlerde rastlandığı ifade ediliyor.
