Türkiye’nin sorunu çok. Ekonomik, sosyal, politik sorunlar çözüm bekliyor. Ama çok özel bir durum ortaya çıktı. Ekonomi kilitlendi. Bu kilidi açmak için diğer bütün sorunları bir yana bırakıp, kilidi açacak sorunların üzerine gitmek zorunluğu ortaya çıktı.
Sayın okuyucularıma ekonomiyi kilitleyen altı sorunu özetleyeceğim:
1- İç borç çarkı dönemez oldu
İç borç çarkı sıcak döviz ile dönüyordu. Bankalar yurtdışından döviz bulup, dövizi Merkez Bankası’na satıyor, aldıkları Türk lirasını da Hazine bonosuna yatırıyordu. Böylece çark dönüyordu.
Kriz, dönen çarka çomak soktu. Bu sistem işleyemez hale geldi. Hazine, bankalara da halka da bono satamaz durumda.
(Şu anda Ankara’nın 1 numaralı sorunu budur.)
2- Kamu ve fon bankaları durduğu yerde zarar yazıyor
Kamu bankalarının içine para akıtılmadan faaliyetlerini sürdürmesi imkansız. Kamunun bu bankaların içine akıtacağı parası yok.
Fona devredilen özel bankalar da, "kamunun elinde kaldı." İçi boşalmış kamu ve fon bankaları, günü kurtarmak arayışında yüksek faizle para toplama çabasına girince, faiz sistemini de altüst ediyor.
(Şu anda Ankara’nın 2 numaralı sorunu budur.)
3- Özel bankaların bir bölümü daha "sıfırı tüketti"
Kriz ve büyük devalüasyon yükü özel bankaların bazılarını daha ezdi. Normal durumda bu bankaların hemen tasfiye edilmesi veya fona devri gerekiyor. Ama Ankara hükümetinin ne tasfiye ne de fona devir kararı vermeye gücü var.
(Şu anda Ankara’nın 3 numaralı sorunu budur.)
4- Tıkanıklığı açmak için dışarıdan döviz bulmaya mecburuz
IMF kredisi ile Türkiye kurtulamaz. IMF kredisi rezerv kolaylığı sağlar. Bizim arayışımız IMF desteği ile bulunacak serbest döviz kredisidir.
Türkiye dışarıdan hemen ve önemli miktarda döviz kredisi bulmalıdır ki, bu döviz kredisi ile iç borç kağıtlarının bir bölümünü döviz borcuna dönüştürebilsin. Bankaların elindeki Türk lirası bonoların bir bölümünü döviz tahviline dönüştürebilsin. Böylece hem iç borçlanma çarkını döndürebilsin, hem de bankaların çöküşünü önleyebilsin.
(Şu anda Ankara’nın 4 numaralı sorunu budur.)
5- Büyük Türk Büyükleri ağızlarını tutmayı bilmelidir
Büyük Türk Büyükleri ağızlarını tutmayı bilemiyor.
Türk piyasası, Türk halkı, krizi sakin karşıladı. Krizin çözümünü sakin bekliyor. Piyasa ve halk huzursuz edilir ise Türk lirası ve döviz dengeleri bozulur. Sistem bütünüyle çöker.
(Şu anda Ankara’nın 5 numaralı sorunu Büyük Türk Büyükleri’nin ağızlarını tutmayı öğrenmeleridir.)
6- Ankara piyasayı çalıştırmalıdır
Merkez Bankası döviz piyasasını ve likiditeyi dengeleme sorumluluğunun gereğini yapmak zorundadır. Nereye oturtulacak ise döviz fiyatı bir yere oturtulmalı ve de bir bant içinde fiyatının açıklığa kavuşması sağlanmalıdır. Merkez Bankası, "bankaların bankası" olarak banka sisteminin daha fazla riske girmesini önleyecek gözetim ve yardım sorumluluğunu yerine getirmelidir.
(Şu anda Ankara’nın 6 numaralı sorunu budur. Ve de en kolay çözülebilecek sorun budur.)
