Amerikalılar "vergiyi nasıl harcayacağına" bakarak başkan seçecek

ABD'de başkanlık seçimi için yarışan Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Bush ile Demokrat Parti'nin adayı Gore, "ey ahali bana oy verin", diyerek ortalıkta dolanmıyor.
Seçilirler ise, halktan toplanan vergileri ne yapacaklarını, nasıl harcayacaklarını halka anlatıyor. Halk da buna bakarak başkan seçecek.
Yaklaşan seçim için yarışan iki adayın belli konularda farklı yaklaşımı var. Tartışmalarda ana konu da gelecek on yılda bütçe fazlasının ne olacağı.
Cumhuriyetçi Bush diyor ki, "Gelecek on yılda vergilerden 1.3 trilyon dolar kısıntı yapacağım. Bütçe fazlası halkın parası ile oluşur. Bu para hükümetin keyfine göre harcanamaz. Bu para çalışan Amerikan halkının alın terinin karşılığıdır. Halkın kendi isteğine göre harcayacağı parayı elinden alıp başkanın keyfine göre harcamak yanlış bir politikadır. Halkı düşünmek zorundayız."
Demokrat Gore diyor ki, "Bush'un önerdiği şekilde gelecek on yılda vergi gelirlerinden 1.3 trilyon dolar kısıntı yapılır ise, bu doğrudan ABD nüfusunun en zengin yüzde 1'lik diliminin cebine gider.
Halbuki ben bu para ile daha iyi eğitim, daha iyi sağlık hizmeti vereceğim, devlet borçlarını azaltacağım."
Bush diyor ki, "Ben kamu kesimini küçülteceğim. Bürokrasiyi azaltacağım. Özel sektöre yaptırılabilecek işleri onlara devredeceğim. Halbuki Gore'un hedefi devleti büyütmek, bürokrat sayısını artırmak. Programını uygular ise 200'den fazla konuda harcama yapacak 20 bin yeni bürokrata iş verecek."
ABD'de kamuoyunu en fazla ilgilendiren konular, sağlık, işsizlik ve emeklilik ile ilgili sosyal programlar, fakirler ile yaşlılara yapılan ilaç yardımları, eğitim gören çocuklarının masraflarına katkı payları... Demokrat Gore, bütçe fazlası ile bu yardımları artıracağını, hastane ve okul kalitesini yükselteceğini söylüyor.
Cumhuriyetçi Bush ise, özel sektöre ait eğitim, sağlık, sigorta kuruluşları ile işbirliği yapılarak bu konularda devletin yükünü hafifletmeyi hedef alıyor.
ABD'de kamuoyunun en fazla ilgisini çeken iki konu da "kürtaj" ve "eşcinsel hakları".
Cumhuriyetçiler "muhafazakar" bir yaklaşımla, kürtaja karşı, eşcinsellere sempati duymuyor.
Şu günlerde ABD'de Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) Ru 486 isminde bir kürtaj hapının satışını onayladı.
Gore bu ilacın kullanımının insanların tabii hakkı olduğunu söylüyor. Bush, kürtaja ilke olarak karşı gelmelerine rağmen, başkan seçildiğinde bu ilacın kullanımını kısıtlayacağını belirtiyor.
Gore, eşcinseller için (gayler ve lezbiyenler için) ayrımcılığa karşı savaşacağını söylerken, Bush, "ayrımcılığa karşıyım" fakat eşcinsellere özel haklar tanıyamam diyor. Her iki aday da aynı seksten olanların evliliğini kabul etmiyor. Ama Gore, bir çeşit "sivil bağ"ı destekliyor.
Halkı ilgilendiren enerji fiyatları da tartışma konularından biri. Bush, "Saddam'a para akıtacağımıza, Alaska petrollerini çıkaralım" diyor. Gore, ABD'nin petrol ihtiyacını Alaska'dan karşılamanın imkansızlığını, bu konunun çevre sorunları ile de ilişkili olduğunu ileri sürüyor.
Bush, "ABD'nin dünyanın dört köşesine yayılan askeri müdahalelerinden endişesini" dile getiriyor. Gore ise, ABD'nin İkinci Dünya Savaşı sonunda dünyada yeni oluşuma nasıl müdahale etti ise, soğuk harp sonu yeniden yapılanmada da ABD'nin askeri müdahalelerine ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Her iki aday da Ortadoğu'da İsrail'in desteklenmesinden yana.
Gözlemcilerin genel değerlendirmesine göre Demokrat Gore, "Güce karşı ezilmişleri, zengine karşı fakiri" koruduğu imajını veriyor. Cumhuriyetçi Bush ise, "Bürokrasiye karşı vergi mükellefini, devletçiliğe karşı serbest teşebbüsü" korur bir imaj yaratıyor.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr