Ayşe Hanım Teyzem, “Faizden geçinme devri bitti” diyerek moralimi bozdun. Söyle bakayım. Bundan sonra ben üç kuruş paramı nereye yatırayım? Döviz, altın, gayrimenkul mü alayım? Borsaya mı gireyim?”
Bu soruyu cevaplamak kolay mı? Anadolu’da “Kelin merhemi olsa, kendi başına sürer” diye bir deyim vardır. İşte o biçim.
Ayşe Hanım Teyzeme aklımın erdiği kadar bilgi vermeye çalıştım. “Ayşe Hanım Teyzeciğim” dedim.
Döviz dediğiniz şey, dolar, euro diye isimlendirilen kâğıt parçaları. Bizim Türk Lirası’ndan farkları bunları daha çok insanın kullanması. Dolar ve euro’yu bankaya tasarruf hesabına yatırırsanız, şimdilerde yüzde 2-3 faiz alabilirsiniz. Demek ki getirisi, bizim Türk Lirası mevduatın faiz getirisinden de kötü.
O halde neden dolar, euro satın alacaksınız? Bugün doları 1.55 TL’den alırsanız, yarın 1.80 TL olur, ben de kazanırım diye mi? İyi de, ya 1.80 TL olmazsa ne olacak? Döviz fiyatlarının ne olacağını bu işin kurtları bile bilemiyor.
Dövizin, altının düzgün getirisi yok
Ayşe Hanım Teyzem atıldı “O halde altın mı alayım?” Anlatmaya çalıştım: ”Altının da düzgün bir getirisi yok. Fiyatının artmasını bekleyeceksiniz. Ama altın fiyatı bir iniyor bir çıkıyor. Altını hangi fiyattan alacaksınız? Kaldı ki altın dünyada büyük para sahiplerinin en fazla spekülasyonuna konu olan bir değerli maden.”
Ayşe Hanım Teyzem sinirlenmeye başladı. ”Faizde iş yok. Döviz, altın faizin yerini tutmaz. Sen bana borsaya git mi diyorsun? Ama bazıları borsada kazanıyor, bazıları kaybediyor?”
“Ayşe Hanım Teyzeciğim“ dedim. Borsa kaybettirmez. Hisse senedi kaybettirir. Borsa çökerken bazı hisse senetleri kazandırır, yükselirken bazıları kaybettirir. Her zaman kazandıracak hisse senedi seçmek uzmanlık işidir. Kaldı ki, küçük tasarruf sahibin hisse senedi alıp satarak kendine düzenli bir ek getiri imkânı sağlaması da güç daha doğrusu imkânsızdır.
Anapara erimesin, yeter
“O halde gayrimenkul almaktan başka yapacak şey yok“ dedi Ayşe Hanım Teyzem. Ben anlatmaya devam ettim: “Ayşe Hanım Teyzeciğim” dedim. Kendi ihtiyacı için konut ve işyeri veya tarla alacaklar paralarını gayrimenkule yatırabilir. Gayrimenkul almanın zamanıdır. Fakat kira için, alıp satmak için gayrimenkul almak yanlış olur. Faizler düştü, kiralar da gerileyecek. Çoğu işyeri ve konut şimdilerde boş. Çünkü eski kiralar ağır geliyor. Ödenemiyor. Konut fiyatları eskisi gibi devamlı artış göstermiyor. Satmak için alanlar zararına satmaya razı satamıyor. Kiralamak için gayrimenkul alan, kiracı bulamaz, kirayı alamaz, kira düşük kalırsa aldığı gayrimenkulü satmak istediğinde kolay kolay satamaz.”
Ayşe Hanım Teyzem iyice kızdı. “O olmaz, bu olmaz diyorsun... Olacağı ne ondan söz et...”
“Ayşe Hanım Teyzeciğim” dedim. “Ben sadece riskleri-tehlikeleri anlatmaya çalışıyorum. Karar sizindir. En doğru kararı siz vereceksiniz. Milliyet ekonomide iki gündür Songül Hatısaru’nun derlediği uzman tavsiyeleri yayımlanıyor. Uzmanlar biraz ondan biraz bundan, paranızı koyacağınız yerleri anlatıyor. Önce gerçeği kabul edeceksiniz. Tasarrufunuz eskisi gibi gelir getiremeyecek. Sonra riski göreceksiniz. Önemli olanın, yüksek getiri arayışında paranızı kaybetmemek olduğunu, anaparayı korumanın her şeyden önemli olduğunu bileceksiniz.”
