Ayşe Hanım Teyze için "mevduatta devlet güvencesi" çok önemli
Haberin Devamı
Ayşe Hanım Teyze, "Gazeteler kriz bitti diye yazıyor, gerçekten bitti mi?" diyerek karşıma oturdu. Ne söyleyebilirim? Hafiften lafı dolandırdım. "Şey yani... Krizin yayılması önlendi ama... Tabii hasar ziyan... Öyle çabuk her şey eskisi gibi olabilir mi?" Ayşe Hanım Teyzem sinirlendi "Kıvırtma. Açık konuş... Bu işin sonunda biz ne kazık yiyeceğiz?" Anlatmaya çalıştım. "İyiye gidiş başlamıştı. İyiliğe doğru biraz yol almıştık. Bir rüzgar esti. Aldı bizi geri savurdu. Başladığımız noktaya olmasa bile, epey gerilere düştük." Ayşe Hanım Teyzem sordu, "İyilik dediğin nedir?" Açıklamaya çalıştım, "Halk için iyilik refahtır. Refah üretim artışı ile sağlanır. Üretim enflasyonun olmadığı, insanların yarına güvendiği ortamda artar. Faizler düşmüştü. Enflasyon aşağı iniyordu. Kriz çıktı. Sil baştan..." Ayşe Hanım Teyzem irkildi "Gene hapı yuttuk desene..." "Hapı yutmadık demek imkansız. Öyle veya böyle hapı yuttuk."
Ayşe Hanım Teyzem "Pek iyi de... Benim durumum ne olacak?" diyerek sorgu sual edince "Pek iyi olamayacak Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim. Anlattım "Krizin görünür etkisi olarak önce faizler yükselecek. Faiz yükselince insanlar paralarını repoya koyacak. Daha az harcayacak. Ama bankaların maliyeti arttı. Bankalar da kredi faizini artıracak. Bu nedenle piyasadan para çekilecek. Ekonomi yavaş yavaş canlanıyordu. Şimdi bir süre tamamen duracak. Piyasada gerçek anlamda yaprak kıpırdamayacak. Gayrimenkul satılmayacak. Otomobil satılmayacak. Giyim eşyası, ev eşyası satılmayacak. Bu durgunluk güçsüz firmaları vuracak. Ya küçülecekler, ya kapanacaklar. Çok kişi işsiz kalacak. Ve de en önemlisi fiyatlar artmaya başlayacak. Aşağıya inmeye başlayan enflasyon tekrar sorun olacak."
Ayşe Hanım Teyzem sinirlendi. "Amma da şom ağızlısın... Ağzından hiç iyi bir şey çıkmaz mı? Her şeyi kötülüyorsun... Faizin yükselmesinin hiç mi iyi yanı yok?.. Allah'a şükür üç gündür repodan şıkır şıkır faiz alıyorum... Dün banka bana günlük yüzde 165 faiz verdi..." "Hayırlı olsun Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim. "Bir bankanın yüzde 165 faiz vermesi normal mi? Bu banka bu parayı, nereden, nasıl çıkarır? Bankalar bu kadar yüksek faizi veriyor. Sonra sapır sapır dökülüyor..." "Dökülürse dökülsün... Başbakan Ecevit televizyonda garanti verdi. Halkın bankalardaki parasının tamamı devlet güvencesinde dedi... Ben faizin yüksekliğine bakarım... Nasıl olsa para devlet güvencesinde..." diyerek Ayşe Hanım Teyzem kafa tutmaya kalktı. Düzelttim: "Aman Ayşe Hanım Teyzeciğim... Sakın öyle düşünme... Bankalara yatırılan paralarda yüzde yüz devlet garantisi yok. Başbakan Ecevit televizyonda lafı dolaştırdı ama, henüz bir tebliğ, kararname çıkmadı. Şunu bil ki, bir bankadaki tasarruf mevduatının sadece 100 milyar liralık kısmı Mevduat Sigortası veya devlet güvencesinde. Bu miktar da yılbaşında 50 milyar liraya düşüyor. Mevduat Sigortası bankalardaki repo hesaplarını kapsamıyor. Sadece tasarruf mevduatı hesaplarındaki Türk liraları ile yabancı paranın Türk lirası karşılığı üzerinden garanti veriliyor.
Tekrarda yarar var, yürürlükteki mevzuata göre, mevduat hesabındaki para ile, beş büyük bankanın faiz ortalamasına göre hesaplanacak faiz toplamının sadece 100 milyar liralık kısmını devlet güvenceye almış durumda. Bu sınır da yılbaşında 50 milyar liraya iniyor. Bunun üzerinde bir kuruş alamazsınız. Bunu da zaman içinde alırsınız. Bunu biliniz de paranızı yatıracağınız hesabı ve bankayı ona göre seçiniz." Ayşe Hanım Teyzem heyecanlandı. "Aman evladım bak bunu iyi ki söyledin... Ben sanıyordum ki, Başbakan Ecevit bankalardaki bütün paralara yüzde yüz devlet güvencesi getirdi.
Şimdi aklım karıştı... Bu yüksek faizi ödeyen bankalara bir şey olursa ne olacak?" "Tekrar kriz çıkacak. Devlet üç beş bankaya daha el koyacak..." "Bu işin sonu ne olacak?" "Devlet eskisinden daha yüksek faizle borçlanmaya mecbur kalacak. Aslında o yüksek faizi de devlet, önce devlet ödeyecek, sonra sizden bizden vergi olarak alacak..."
Ayşe Hanım Teyzem "Gene içimi kararttın" diyerek uzaklaştı.