Başbakan haklı: Köprü ve otoyollardan 20 milyar dolar gelir

Köprüler ve otoyollar ihalesini de, Başkent Doğalgaz ihalesini de iptal etmeye Başbakan yetkilidir.
Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’a göre, özelleştirme ile ilgili her türlü kararı, Başbakan ve 4 bakandan oluşan Özelleştirme Yüksek Kurulu belirler.
Bu kurul karar vermeden kamu varlıkları özelleştirilemez. Özelleştirme işlemleri bu kurulun kararı olmadan sonuçlandırılamaz.
Köprüler ve otoyollar ile Başkent Doğalgaz ihalelerinin başkanlığını Başbakanın yaptığı Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından iptali kanuna uygundur.
Ancak, önce ihaleye katılmak için, ihaleyi kazandıktan sonra da finansman için büyük harcamalar yapan ve önemli yükler altına girenlerin önemli kayıpları olacak.

Değer tespitinde hata var
Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’a göre ihaleye çıkarılacak her varlık için, bir “değer tespit komisyonu” kurulur. Bu komisyon özelleştirilecek varlığın en düşük ne fiyat ile devredilebileceğini belirler. Bu taban fiyat özelleştirme işlemi tamamlanımcaya kadar kimseye açıklanmaz. Sadece ihale komisyonuna bildirilir. Açık anlamı ile açık artırmalarda artırmaya katılanların verdikleri fiyat bu taban fiyatın üzerinde değil ise, komisyon ihaleyi sonuçlandıramaz.
Demek ki ihaleler, komisyonunun belirlediği taban fiyatın üzerinde gerçekleşmiş ki, Yüksek Kurulu Başkanı olarak Başbakan’ın onayına sunmuş.
Gelelim konunun ruhuna. Köprüler otoyollar özelleştirilmeli mi, özelleştirilecek ise fiyatı ne olmalı?

Satmadan da para bulunur
* Karayolu ve geçiş haklarının satışı, imtiyaz ve iltizam olarak adlandırılır. Satılan köprüler ve karayolları devlet tarafından vergi gelirleri ile yapılmıştır. Devletin Karayolları adında başarılı bir birimi vardır. Bu birim, yılların birikimi ve teşkilatlanması ile köprülere ve yollara çok iyi bakmakta, yenilerini yapmakta, yaptırmaktadır.
Köprüleri ve otoyolları satın alacakların benzer bir teşkilatı kurarak aynı kalitede kamu hizmeti verme imkanları sınırlıdır. Kaldı ki, ihaleye girenlerin amacı kamu hizmeti değil, paradan para kazanmaktır.
* Günümüzde bütçeye gelir sağlama arayışında Hükümetin illa da köprüleri ve otoyolları özelleştirmesi (satması) gerekmez. Bu satıştan beklenen gelir, köprü ve otoyol geliri karşılığı çıkarılacak borç senetleri ile kolayca sağlanır.
* Bütün bunlara rağmen satış yapılacak ise kamu varlıklarının değerinin altında satılmaması gerekir. Bu açıdan Başbakan Sayın Erdoğan’ın müdahalesi geç kalmış olsa da yerinde bir müdahaledir. Köprüler ve otoyollar 20 milyar dolara satılabilir. Bunun için ise,
(1) paket bütün halinde değil, parçalanarak ihaleye çıkarılmalıdır.
(2) İhalede fiyat yanında ihaleyi kazanacakların köprü ve otoyol bakım ve işletme konusundaki becerileri de dikkate alınmalı, Karayolları’nın bugüne kadar çok iyi yürüttüğü hizmetleri yürütecek şekilde işletme ve bakım birimleri oluşturmaları şartı getirilmelidir.