Bu gece "Noel - Christmas"

       HIRİSTİYANLAR bu geceyi Noel / Christmas olarak adlandırıyor. Aileler bir araya geliyor. Birlikte yemek yiyor. Kiliseye gidiyor. Dua ediyor.
Bu gece İsa'nın "doğum günü" değil. Bu gecenin "yeni yıl" ile bir ilgisi yok. (İsa'nın doğum günü yok. Doğum günü bilinmiyor.)
Noel / Christmas gecesi İsa'nın doğum günü kutlanmıyor ama, "beden alıp dünyaya geliş olayı" kutlanıyor.
Noel / Christmas, Hıristiyanların "Epiphany" diye isimlendirilen yortularından kaynaklanmış dini kökenli bir töredir.
Hıristiyanlar her yıl 6 Ocak tarihinde "Epiphany" diye adlandırılan bir "yortu" gününde (1) İsa'nın beden alıp dünyaya gelişini, (2) 8 günlük iken sünnetini, (3) 40 günlük iken mabede sunuluşunu, (4) 12 yaşında din adamlarıyla konuşmasını, (5) 30 yaşında vaftizci Yahya tarafından vaftizini bir arada tek bir günde kutlardı.
Roma'da ise değişik putlara tapanlar 25 Aralık günü güneşin yükselişine dayalı olarak, güneş sembolü ışığa taparak değişik eğlenceler düzenlerdi. Bu eğlenceler Hıristiyan dininin ahlak anlayışına ters, çarpık eğlencelerdi.
Hıristiyan dinini Roma'da yaymaya çalışan din adamları "6 Ocak'ta Epiphany yortusundaki kutlamalar arasında yer alan 5 farklı kutlamadan" biri olan "İsa'nın beden alıp dünyaya gelişinin kutlamasını" 25 Aralık gününe çektiler.
Böylece Milat'tan Sonra 354 yılından itibaren 25 Aralık kutlamaları Roma'da İsa'nın doğum kutlamalarına dönüştü.
İstanbul'daki kilise ise, daha sonra, 380 yılında, "Doğu'daki Hıristiyanların da İsa'nın beden alıp dünyaya gelişini 25 Aralık'ta kutlamaları" için emir çıkardı.
Şimdi Hıristiyanlar bir bütün olarak 25 Aralık gününü Noel / Christmas olarak kutluyor ama, Ermeniler hala 6 Ocak gününde "Epiphany" kutlamalarını sürdürüyor.
Sayın okuyucularım, 24 Aralık gecesi ve 25 Aralık günü kutlamaları daha sonraları, 597 yılında Noel / Christmas olarak adlandırılmıştır.
Bunun hikayesini de Nurhan Bernad'dan öğrenmiştim. İsa'nın doğumu Latin dilinde şöyle anlatılır: "Festum nativitatis Domini nostri Jesu Christi"... Bu uzun anlatım değişik kiliselerde tekrarlanırken kısaltılarak "Dies Natalis Domini" (Jour de naissance du Seigneur) halini aldı. Bu kısa anlatım içindeki Natalis kelimesi de "derive" olup, İtalya'da "Natale", İspanya'da "Navidad", Portekiz'de "Natal" ve Fransa'da "Noel" haline geldi.
Papa Gregoire le Grand tarafından 597 yılında Saksonlara Hıristiyan dinini öğretmek misyonu ile İngiltere'ye gönderilen St. Augustin, Hıristiyan propagandası için "görkemli ayinler" düzenledi, 25 Aralık kutlamalarını da kısaca "Noel" günü olarak adlandırdı.
Hıristiyan kiliselerinde "mass" ekmek ve şarabın takdisi ayinlerine verilen isimdir. İsa'nın (Christ'in) beden alış ayininin yapıldığı güne bu yaklaşımla Christmas günü denildi.
Bu gece Hıristiyan evlerinde, Müslümanların bayram günü "kurban eti sofrası" başında, tüm aile fertlerinin toplanmasına benzer biçimde, aile fertleri bir araya gelir. Verdiği nimetler için Tanrı'ya dua eder.
Avrupa'da başlayan Noel kutlamalarında bu gecenin ana yemeği "domuz" eti iken, Noel'in Amerika kıtasına atlamasından sonra Amerika'da oluşan "hindi" eti yeme geleneği dönüp dolanıp, Avrupa'nın domuz etini unutturur hale geldi. Noel adetini Amerika kıtasına 17'nci yüzyılda Yeni Dünya'ya göç eden Hollandalılar taşıdı.
Noel / Christmas nedeniyle çam süslemek ve hediye dağıtmak gibi adet ve alışkanlıklar ise daha sonraları, yakın zamanlarda oluştu.
Noel'de hediye verme adetinin Hıristiyan dini ile bağı yoktur. Kış aylarında hediye dağıtmak Roma'da ve Kuzey ülkelerinde var alan bir gelenektir. Bu geleneği şekilleştiren, 1196 ile 1272 yılları arasında Batılı Hıristiyanların kutsal yerlerdeki Müslümanları buralardan çıkarmak için yaptıkları seferlere katılan bir Fransızdır.
Anadolu'da yaşayan St. Nicolas'ın her yıl 6 Aralık günü çocuklara hediye dağıttığını öğrenen Fransız, Noel geceleri eşeğinin küfelerine doldurduğu yiyecek ve hediyeleri çocuklara dağıtmayı adet edindi.
Noel ağacı ise bir anlatıma göre "tarih öncesi mitolojik" ateş ağacı imajının günümüzdeki uygulamasıdır. İsa'nın doğumunu anlatan ilk resimlerde dallarında elma meyvesi asılı çam ağaçları görülür. Elma, Adem / Havva ve İsa arasındaki bağı simgeler. Noel gecesi evinin penceresine astığı çam dallarını elmalarla süsleyip çam süsleme adetini 1494 yılında Sebastien Brant isimli bir Alsacelının başlattığı söylenir.
Hıristiyan okuyucularımın Noellerini Christmaslarını kutlarım.




Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr