Bütün etler kaçak değil

Türkiye'de kişi başı yıllık kırmızı et tüketimi 13 - 14 kg. olarak tahmin ediliyor. Bu tahmin doğru ise 65 milyon Türk halkı yılda toplam 900 bin ton dolayında kırmızı et yiyor demektir.
Ruhsatlı kesimhanelerden bir yılda piyasaya sürülen kırmızı et miktarı 500 bin ton dolayında.
Ruhsatlı kesimhanelerden piyasaya sürülen etin üzerinde "mavi damga" var. Bunlar sağlık kontrolünden geçmiş etler.
Ama halkımızın yediği etin kalan bölümü hakkında kesin bilgi yok. Bunlar nereden gelen canlı hayvanların eti? Bunlar donmuş et mi? Canlı hayvanlar nerede kesiliyor? Canlı hayvanların ve donmuş etin kalitesi nedir? Bilinmiyor.
Maret Genel Müdürü ve SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güler ile Pınar Et Genel Müdürü Olgun Ergüz'den aldığım bilgilere göre, piyasada isim yapmış, marka olmuş kesimhanelerin, et işleme tesislerinin kaçak canlı hayvan kesmeleri veya donmuş et kullanmaları, satmaları mümkün değil.
Bugünün sorunu sınırlardan tıpış tıpış, yürüyerek giren kaçak inekler değil, kaçak girdiği söylenilen kesilmiş etlerdir.
Bana anlatıldığına göre, kaçak kesilmiş et sorunu 1998 yılında başladı. O yılın sonunda Türkiye'de karkas etin (kesilmiş kemikli sığır gövdesinin) kilosu 6 dolara yükseldi. Halbuki dışarıda bunun fiyatı 3 dolar idi. İşte bu fiyat farkı nedeniyle ülkeye kaçak kesilmiş et girdi.
Türkiye'ye resmen et ithal edilmiyor. Hükümet ithalata izin vermiyor. Verse de etin kilosunda yüzde 237 gibi çok yüksek bir gümrük ödenmesi gerekiyor. Bunun için et girerse kaçak giriyor. Bugün Türkiye'de kırmızı etin karkas kilo fiyatı 3.5 - 4.2 dolar. Yurtdışında fiyatı 3.0/3.5 dolar. Bu durumda ekonomik olarak yurtdışından kesilmiş et getiren kazanç sağlayamaz gibi görünüyor.
İşte işin tehlikeli yanı da bu. Bu fiyat yapısında Türkiye'ye kaçak et giriyor ise, bu et İngiliz ve diğer Avrupa ülkeleri menşeli "deli dana hastalığı şüpheli" etlerdir. Çünkü bu etleri İngiliz ve Avrupa firmaları yok pahasına ellerinden çıkarıyor.
Hindistan'dan "bufalo", Avustralya'dan "kanguru" eti getirildiği söylentisi işin "magazin" yanıdır. Hindistan'dan, Avustralya'dan gelecek etin maliyeti "kurtarmaz".
ABD'de Visconsin Üniversitesi'nin "Et Bilimleri ve Biyoloji" laboratuvarı sorumlusu Mehmet Calicioğlu'nun verdiği bilgiye göre, Türkiye'ye bufalo (bizon) ne yürüyerek, ne de kesilmiş olarak getirilebilir. Fiyatı sığır etinin 3 - 4 katıdır. Türkiye'de bufalo eti satıldığı haberi palavradır.
Yıllar önce yakalanmış kaçak etlerle ilgili haberler, yıllar önce piyasaya sürülmüş kaçak etlerin miktarı, günümüzde olmuşçasına tekrarlanınca halkın kafası karışıyor.
Bugün için ülkeye kaçak kesilmiş et iki yoldan girebilir: Trakya gümrük kapısından soğuk hava donanımlı TIR kamyonlarla girer. Transit olarak giren TIR'lar yüklerini Türkiye'de indirip, bir başka kapıdan boş olarak çıkar. Veya "serbest bölge"deki depolarına başka ülkelere satmak üzere kesilmiş et getirtenler, bunları gene TIR'lara yükleyip Türkiye üzerinden başka ülkelere sevk eder gibi yapar. Kamyon yükünü içeride indirir, yoluna boş devam eder.
Bunlar olacak şeylerdir ama, bunların olmasını önlemek de devlet babanın görevidir. Gümrükçüler görevlerini yapar ise bunlar olmaz. Bunlar olur ise de fazla miktarda olmaz. Olamaz. Çünkü dondurulmuş etin saklanması, satışı kolay değildir. Ancak kaçak çalışan et ve etli mamul üreten firmalar toplu alım yapabilir. Büyük miktarda parçalanmış ve kıyma et satanlar, kullananlar bunları alabilir. Kasaplarda donmuş et "sırıtır".
Demek ki (1) Tehlikeyi abartmamak, halkımızı paniğe sokmamak, insanları etten iğrendirmemek zorundayız. (2) Ama bu, kaçak et konusunu küçümsemeyi gerektirmez. Bu konuda tedbir alacak olan hükümettir. (3) Kaçak ette tehlike bufalo, kanguru eti yemek değil, "deli dana" hastalığı olan İngiliz sığırı yemektir. (4) Bu olaylar belki bize ders olur. Halkımız ruhsatlı kesimhanelerden çıkmış, üzeri damgalı etler dışındaki etleri tüketmemeye alışır. (5) Bugün yapılacak olan, halkın et ve et ürünü satın alırken dikkatli olması, güveneceği kasaptan, marketten alışveriş etmesidir.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr