Milliyet’te pazar günü Metro Toptancı Market’in tam sayfa bir ilanı vardı. İlanda coğrafi işaretin tüketici için önemi anlatılıyordu.
Hafta içinde Metro Toptancı Market’lerin Türkiye Genel Müdürü Kubilay Özerkan, 3 yılda mağazalarının raflarında yer alan coğrafi işaretli gıda ürünü sayısını 60’a çıkardıklarını açıkladı.
Coğrafi işaret, tüketicinin neyi satın aldığı konusunda güvence veren bir sistemdir.
Eğer Ayvalık Zeytinyağı veya Ezine Peyniri ambalajlarının üzerinde coğrafi işaret var ise aldığınız ürünün gerçek Ayvalık Zeytinyağı veya gerçek Ezine Peyniri olduğuna güvenebilirsiniz.
“Coğrafi işaret”, Avrupa ülkelerinde yaygın olan, bizde 1955 yılında 555 sayılı kanun hükmünde kararnameyle uygulanmaya başlayan bir “garanti” sisteminin adı. Patent Enstitüsü, tarım ürünlerinin özelliğini belirleyerek “coğrafi işaret” kullanımı izni veriyor.
Tüketiciye güvence
Örneğin, Ayvalık Zeytinyağı için 2004’te verilen coğrafi işaret belgesinde, yağın tanımı, ”Altın sarısı renkte, hoş kokulu, yüksek aromalı, kimyasal ve duyusal özellikleri çok iyi olan Ayvalık ve Edremit yöresi yağlık zeytinlerinden üretilen zeytinyağı“ şeklinde yapılıyor. Daha sonra bu zeytinyağının nasıl üretileceği, nasıl denetleneceği belirtiliyor. Tüketici ambalajda coğrafi işareti gördüğünde, ürünün menşeini biliyor, ürüne güveniyor.
Milliyet Ekonomi’de dün Mithat Yurdakul’un “Mutfakta sahte yağ alarmı” başlığıyla yayımlanan haberinde, Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Yönetim Kurulu Başkanı’nın uyarıları vardı. Başkan hileli karışımın (tağşiş) yaygınlaştığını, iç piyasada merdiven altı diye adlandırılan, sadece dolum tesisi olan firmaların yüksek fiyatlı yağlara daha düşük fiyatlı yağları karıştırarak piyasaya sürdüklerini belirtiyor.
Ürünlerin doğru dürüst ambalajı olmadığından, coğrafi işaret ambalajın üzerinde yer alamıyor. Zeytinyağında karışım ancak laboratuvarda anlaşılabiliyor. Bu nedenle, ucuz yağları hakiki zeytinyağıyla karıştırarak, tatlandırarak zeytinyağı diye satma imkânı var. Zeytinyağında ve diğer gıda ürünlerinde coğrafi işaret uygulamasının yayılması, işte bunun için çok önemli.
Coğrafi işaret üretici için önemli. Üretici kendini haksız rekabete karşı koruyor.
180 ürün işaretlendi
Coğrafi işaret alan 180 ürünümüz var. (1) Coğrafi işaret alanlar bu işareti kullanmıyor. (2) Coğrafi işaretin ne olduğu halka anlatılamadığı için, tüketici ürün alırken coğrafi işaret güvencesi aramıyor. (3) Ürünlerin doğru dürüst ambalajı olmadığından, coğrafi işaret ambalajın üzerinde yer alamıyor
Coğrafi işaret alan ürünler arasında Afyon sucuğu, Akkuş şeker fasulyesi, İspir kuru fasulyesi, Antep baklavası, Beypazarı kurusu, Diyarbakır karpuzu, Taşköprü sarımsağı, Finike portakalı, Güney Ege zeytinyağı, Gemlik zeytini, Ezine peyniri coğrafi işaret alan ürünler. Ezine peynirine coğrafi işaret verildiğine göre, coğrafi işaret şartlarını taşıyan tüm Ezine peynirlerinin üzerinde coğrafi işaretin bulunması, diğer peynirlerin Ezine peyniri olarak satılamaması gerekiyor.
Coğrafi işaret mevzuatına göre, Ezine peyniri, Kaz Dağlarının kuzey ve batı kesimlerinde yer alan Ezine, Bayramiç ve Ayancık ilçelerinin ve Çan’a bağlı köylerin doğal bitki ortamı ve suyuyla beslenen koyun, keçi ve ineklerden elde edilen sütle üretilen, en az yüzde 40 keçi sütü, yüzde 45-55 koyun sütü ve yüzde 15 inek sütü içeren peynirlere verilen isim.
Başka yerlerdeki hayvanların sütüyle üretilen peynirler “Ezine peyniri” diye satılamaz. Bir peynirin Ezine peyniri olup olmadığı da ambalajındaki “coğrafi işaret” ile belirlenir.
