2009 yılı küçülme oranı beklenenden iyi çıktı. Yüzde 4.7 oranında küçülme en iyimser tahminlerden de ileri bir durumu sergiliyor. Hükümet bile ekonominin daha fazla küçüldüğünü tahmin ediyordu. Yıl başında açıklanan Orta Vadeli Program 2009 yılında ekonominin yüzde 6.0 oranında küçüleceği tahminine dayalı olarak hazırlanmıştı.
Yüzde 4.7’lik küçülmenin iyiliği nerede?
- Bundan önceki krizlerden 1994 krizinde ekonomi yüzde 5.4 oranında küçülmüştü.
- 2001 krizinde küçülme yüzde 5.7 oldu.
- Eğer 2009 yılında küçülme yüzde 5.4‘ün üzerine çıksa ekonomiyi değerlendirenler “tarihi küçülme”den söz edeceklerdi. Bu durumda ise “Eski krizlere göre bu krizi daha hafif atlattık” şeklinde yorum yapanlar olacak.
İyi de küçülme oranı beklenenden nasıl oldu da iyi çıktı?
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), GSYH’yi üçer aylık dönemler itibariyle izliyor. Üçer aylık dönemlerdeki GSYH rakamlarını yayımlıyor. Belli dönemlerde geriye dönük olarak GSYH rakamlarını revize ediyor. Burada bir ara açıklamaya ihtiyaç var. GSYH rakamlarının revizyonu bize özgü bir uygulama değil. Başka ülkelerde de bu tür düzeltmeler yapılır. Önemli olan, yapılan düzeltmelerin objektif olması ve de kuşku yaratmamasıdır.
- TÜİK, 2008 yılına ait üçer aylık GSYH rakamlarını küçülttü. 2008 yılı daha önce açıklanan GSYH rakamlarından daha kötü bir yıl haline geldi.
- Buna karşı 2009 yılının birinci, ikinci ve üçüncü üçer aylık GSYH rakamlarını yükseltti. 2009’un ilk 9 ayı daha önce açıklanandan daha iyi duruma geldi.
İmalat sanayi lokomotiftir
- Son (dördüncü) üç aylık GSYH büyümesi yüzde 6 olarak açıklandı. En iyimser tahminlerde son üç ayda büyümenin yüzde 5 olabileceği vurgulanıyordu.
İyi de son üç aylık dönemde acaba büyüme nasıl yüzde 6’ya yükseldi?
- 2009 yılının son üç aylık döneminde ekonominin yüzde 6 oranında büyümesi imalat sanayiindeki yüzde 12.8 oranında büyümeye dayanıyor. İmalat sanayii büyümenin lokomotifidir. Büyümesi veya küçülmesi toptan ve perakende ticaret ile ulaştırma ve haberleş-me sektörlerini de etkiler. Bu üç sektörün GSYH içindeki ağırlığı yüzde 40 dolayındadır.
- İyi de acaba imalat sanayii yılın son üç ayında nasıl oldu da bu kadar büyük artış içine girdi? Anlaşıldığı kadarı ile bu da sanayicinin becerisinden kaynaklanıyor.
Verimlilik artıyor
Yılın son üç ayında sanayi üretim artışı TÜİK tarafından yüzde 9.5 olarak belirlenmiş iken, GSYH oluşumunda imalat sanayiindeki katma değer artışı yüzde 12.8 olarak açıklandı. Demek ki sanayici verimliliği artırma becerisini sürdürüyor. Verimlilik artışında o kadar beceri gösteriyor ki, üç ayda üretim yüzde 9.5 artarken, katma değer artışı yüzde 12.8’e yükselebiliyor.
Gelelim 2009 yılında GSYH’nin nasıl harcandığına. 2009 yılında GSYH’nin yüzde 69’unu hane halkı tüketmiş. GSYH yıl boyu yüzde 4.7 oranında azalırken, hane halkının tüketim harcamaları yüzde 2.3 oranında daralmış. 1998 sabit fiyatlarıyla hane halkı 2008 yılında 70.1 milyar TL tüketim harcaması yapmıştı. Harcama toplamı 2009 yılında 68.5 milyar TL olarak belirlenmiş. Açık anlatımıyla, halkın tüketim harcamalarındaki azalma, ekonominin daralma oranına göre daha az olmuş.
