Otobüslerin ortalama hızı saatte 85 km'yi buluyor... Bu hızla giden trenle kim seyahat etmek ister?.. Yenileme çalışmaları başlatıldı. Beton traversler TCDD atölyelerinde yapılıyor.Yeni rayları, taşıma gideri karşılığı Karabük Demir Çelik İşletmeleri üretiyor. Rayları yenilenince, trenlerin saatte 100 km hız yapmaları mümkün olabilecek. Mevcut hatların tamamının bakımı için 1.8 milyar dolar kaynağa ihtiyaç var."Bir İngiliz şirketi, Osmanlı'dan aldığı imtiyazla ilk demiryolunu 1856 yılında İzmir-Aydın arasında döşedi. Bu 130 km'lik hat, Türk demiryolculuğunun başlangıcı sayılıyor. Bu nedenle demiryolları bu yıl 150'nci yıldönümünü kutluyor. TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman anlatıyor: "Doğu Anadolu'da demiryolu için yıllardır yatırım yapılamadı. Raylar, traversler eskidiği için trenlerin belli bir hızla yol alması riskli hale geldi. Bunu gören yönetimler bir zamanlar saatte 120 km dolayında olan hızı düşürmeye başladı. Önce 100, sonra 80, 70, 60 derken şimdilerde trenler ancak saatte 55 km hız yapabilir durumda. Osmanlı döneminde değişik yabancı şirketlerce inşa edilen hatlardan, cumhuriyet hudutları içinde kalanların uzunluğu 4 bin km idi. 1923-1950 yılları arasında 5.204 km yeni demiryolu hattı döşendi. Bugün 10.984 km hattımız var.TCDD öncelikle İstanbul-Ankara arasında hızlı tren işlemesine imkân verecek olan yeni demiryolu hattını döşüyor. 2008 yılında hat döşemesi tamamlanınca, Ankara-İstanbul bağlantısı 3 saate inecek. Daha sonra Ankara-Konya, Ankara-Sivas, Ankara-Afyon hatları hızlı trenin işleyeceği şekilde yenilenecek. Hızlı tren projeleri yapımcıların sağladıkları dış kredilerle yürütülüyor.Genel Müdür hemzemin geçitler için şunları söylüyor: 4 bin hemzemin geçit var. Bu geçitler TCDD'nin kontrolü dışında genelde belediyelerce ve aklına esence açılmış. Hızlı tren 2008'de Tedbir almak, kontrolü sağlamak hemzemin geçidi açanların sorumluluğunda. TCDD bugüne kadar 500'ünü kontrollü hale getirdi. Bu geçidi kontrollü hale getirmenin bedeli 30 bin dolar. TCDD bundan sonra bunu yapıp faturayı hemzemin geçidi açandan tahsil etmeye çalışacak.Demiryolu işletmeciliği 2003 yılında özel sektöre açıldı. Özel sektör kendi yük vagonuna sahip olabiliyor. Sanayi siteleri, fabrikalar, masrafını kendileri karşılayarak kılçık demiryolu hattı inşa ederek ana hatlara bağlanabiliyor. İleride özel sektöre işletme hakkının tanınması hedef alınıyor.TCDD'nin geçen 10 yılda toplam zararı 12.5 milyar dolar. 2005 yılı zararı 632 milyon dolar. Çalışan sayısı 65 binden 2003'e kadar 43 bine indirilmiş. Şimdilerde 36 bin çalışanı var. Toplam giderin yüzde 41'i personel, yüzde 13'ü yakıt gideri.Hazırlanacak tasarıyla TCDD ikiye ayrılıyor. Yatırım ve altyapı sorumluluğu kamunun sırtında kalacak. İşletme, iktisadi bir birim haline getirilecek. guras@milliyet.com.tr Özel sektör tren işletecek
