Düzce'nin sadece "çarşısı" kaldı

Devlet babanın Düzce'de yaptırmakta olduğu "kalıcı deprem konutları"nı görmek için, şehir dışında yeni yerleşim bölgesi olarak seçilen Nalbantoğlu ve Kazukoğlu köylerine gittim. İnşaat bölgesinin girişindeki tabelalardan öğrendiğime göre benim gördüğüm alanda 3.931 konut yapılıyor. Sekiz müteahhitlik grubuna beşer yüz konutluk iş verilmiş. Beş müteahhitlik grubu konut inşaatlarını bu yılın aralık ayı sonuna kadar tamamlamak zorunda. Yaklaşık beşer yüzlük konut paketleri için müteahhitlere 1999 fiyatları ile yaklaşık beşer trilyon lira ödenek ayrılmış. Bölgenin altyapısı ise 1999 fiyatıyla 23 trilyon liraya bir başka firmaya ihale edilmiş. Altyapının da yıl sonuna kadar bitirilmesi gerekiyor.
Nalbantoğlu köyünde Metiş İnşaat'ın 466 konutluk, Öztaş İnşaat'ın Kanal Yolu'ndaki 620 konutluk inşaatlarını gezdim. Yepyeni mahalleler kuruluyor. Binalar genelde 4 katlı. Bazı binalar kot farkından beş katlı olmuş. Yükseklik beni şaşırttı ama, zeminin sağlam olduğu söyleniyor. Bazı binalar kaba sıva aşamasında, bazılarının sıvası bile başlayamamış. Yıl sonunda iskana imkan hiç mi hiç yok... Altyapı yapan firma teslim tarihini gösteren levhanın üzerini görünmemesi için boya ile kapatmış... Ama "Allah için" konuşmak gerekir ise, bu büyüklükte bir yapılaşmanın aralık sonuna kadar tamamlanması imkansız. Ne kadar iyi niyet olursa olsun bu işin bir süresi var.
İnşaatları bu gayreti görünce "moralim düzeldi"... Çünkü genelde hep olumsuz haberler duyuyoruz. Kalıcı deprem konutlarıyla ilgili doğru dürüst bir haber alamıyoruz. Devlet baba bu sıkışık haliyle elinden gelenin ötesinde bir şeyler yapmış, yapıyor. Allah baba devlete zeval vermesin. Kalıcı deprem konutları yapılaşması, yepyeni ve modern bir şehirleşme görünümü veriyor. Depremden zarar görenler en aşağı 70'er metrekarelik apartman dairelerinde çağdaş yaşam şartına kavuşacak. Altyapısı ile yepyeni bir Düzce kuruluyor.
Bir yıl önceki depremde Düzce'de yıkılan konut sayısı 40.704, işyeri sayısı 8.016 idi.
Bir yıl önce depremden sonra Düzce'ye gittiğimde anlatılamaz görüntüler karşısında şaşkına dönmüştüm.
Babamın banka müdürü olarak görev yaptığı Düzce'de oturduğumuz iki katlı evin iki yanındaki bina bizim arsaya doğru inmişti. Bize komşu arsada bulunan eski evini beş katlı apartmana dönüştüren şoför Eyüp Sakin'in oğlu Hilmi enkazın altından çıkarılamamıştı. Sınıf arkadaşım şoför Ulvi'nin sağ olduğunu haber almıştım. Enkaz yığınının tepesinde asansörün çarkı duruyor, onun yanında el ile buruşturulmuş bir kağıda dönen çamaşır makinesi, buzdolabı kalıntıları dikkati çekiyordu.
Bir yıl sonra eski Atatürk Caddesi, eski İnönü Sokak, eski 5 numaradaki dede evinin bulunduğu yere gittim. Sağdaki, soldaki çöküntüler temizlenmiş, bizim evin arsası tabak gibi ortaya çıkmıştı. Ama zeminde beton ve tuğla kalıntılarından toprak görünmüyordu. Komşumuz şoför Eyüp Amca'nın çöken apartmanının enkazı da kaldırılmış, boş arsaya bir kulübe kondurulmuştu. Kulübe "fındık" alımı yapan bir dükkan olarak kullanılıyordu.
Depremden bir yıl sonra Düzce'yi gene gezdim. Yüz binanın 80'ini yıkılmış. 15'i az hasarlı diyerek ayakta bırakılmış ama, içlerinde kimse oturmuyor. Bunların da yıkılması gerekiyor. Kalan 5 binada hayat var. Yıkılan binaların enkazı kaldırılmış. Enkaz kaldırılan arsalara birer baraka kurulmuş. Bu barakalar işyeri olmuş. İşyerlerinde az da olsa hareket var. Şehirde oturanlar çevre köylere dağılmış. Düzce çevre köylerin "merkez çarşısı" olarak yaşar hale gelmiş. Kalıcı konutlar tamamlanıp, şehir dışında toplu yaşam başlayınca Düzce'nin ne olacağı bilinemiyor.
Düzce'de çok etkileyici bir sergi gezdim. Lütfi Şimşek isminde bir "Düzce aşığı" üç yıldır "Resimlerle Düzce" sergisi açıyor. Bu yılki sergi kaymakamlık arkasında Adliye Sarayı'na yakın bir pasajda düzenlenmiş. Eski Düzce yaşamı ve eski "panayır"ın (Hasan Pulur usta Düzce panayırının meraklısıdır) fotoğrafları sergileniyor. Tayyare Cemiyeti, Hilaliahmer ve Halk Fırkası Başkanı olarak (annemin babası) dedemin resimlerini sergide görünce duygulandım. Eski Düzce, depremden önceki Düzce, depremde Düzce ve bugünkü Düzce resimleri büyük ilgi görüyor.
Düzce'de yaşam devam ediyor. Ama, depremde yakınlarını ve evlerini kaybedenlerin ateşi düştüğü yeri yakıyor.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr