Olayların içinden Merkez Bankası'na faiz indirimi için baskı yapanlar, faizin inmesiyle döviz fiyatının yukarıya çıkmaya başlayacağına inanıyordu. Ancak faiz inince döviz fiyatı daha da ucuzladı.Bu gelişmeler karşısında, döviz fiyatının aşırı ölçüde ucuz olduğundan yakınanlar, bundan sonra ve yapacaklar? Merkez faizi yeterli ölçüde düşürmedi. Faiz daha hızlı düşürülsün mü diyecekler? Faiz indirmekle de döviz fiyatının yükselmeyeceği inancıyla, daha başka yollar ve tedbirler mi arayacaklar? Yoksa, döviz fiyatının yükselmesinden ümidi keserek kaderlerine razı mı olacaklar? Merkez Bankası, bankalardan gecelik olarak topladığı paralara ödediği faizi yüzde 16.75'ten yüzde 16.25'e indirdi. Faizde yüzde 0.25 oranında indirim beklenirken, indirim yüzde 0.50 olarak gerçekleşti. Ne olacağını daha iyi tahmin edebilmek için, faiz konusundaki farklı yaklaşımları, farklı bekleyişleri özetlemekte yarar vardır.1) Konuya sadece ekonomi penceresinden bakanlar (faiz ve döviz konusunu birbirinden ayrı değerlendirenler) için Türkiye'de faiz oranları içeriye ve dışarıya göre yüksektir. İçeride faiz oranları enflasyona göre, dışarıda başka ülkelerin faiz oranlarına göre yüksektir. Türkiye yüksek faizde dünya şampiyonluğunu hiçbir ülkeye bırakmamaktadır.Yüksek faiz, kaynakların yanlış dağılımına yol açmaktadır. Yatırımın, üretimin, istihdamın artışını sınırlamaktadır. Yüksek faizle fakirden zengine, devletten özele, içeriden dışarıya servet transfer edilmektedir: Vergi gelirlerinin üçte biri, bütçe harcamalarının dörtte biri faiz olarak birilerinin cebine girmektedir.Bu yanlıştır. Bu sürdürülemez bir politikadır. Faizin aşağıya çekilmesi zorunludur.2) İhracatçılar ve ucuz ithalata dayanmayan gerçek üreticiler ucuz dövizden zarar görmektedir. Onlara göre dövizdeki ucuzluğu sağlayan yüksek faizdir. Yüksek faiz, yurtdışından döviz girişini hızlandırmakta, iç talebi aşan ölçüde bol döviz nedeniyle döviz fiyatı devamlı gerilemektedir. Faiz oranları düşerse döviz fiyatı da yükselecektir. Bunun için faizin aşağıya çekilmesi zorunludur. Faizde şampiyonluğu koruyoruz 3) Merkez Bankası yönetimine göre, enflasyonun kontrol altına alınması için faizin yüksek olması önemlidir. Faiz indirilirse iç talebi ve üretimi artırır. Ekonomi hızlı büyüme sürecine girer. Isınır. Merkez Bankası enflasyon hedefini tutturamaz. Bunun için faizi indirmede dikkatli davranmak gerekir.Yaklaşımlar farklı ama, uygulama tek... Merkez, IMF destekli "yüksek faiz, düşük kur" politikasını sürdürüyor. Alternatif politika geliştirilmediği sürece de uygulayacak.İlginç olan, hükümetin de değişik platformlarda yüksek faiz ucuz dövizden şikâyet etmesi, ama sadece ve sadece şikâyetle yetinmesidir. Merkez Bankası bağımsız olduğuna göre tabii ki hükümet Merkez Bankası'na faizi indirmesi için emir veremez.Fakat unutulan şudur: Ekonomi politikalarını hükümetler belirler. Merkez ise belirlenen politikayı uygular. Hükümetin belirlediği ekonomi politikası çerçevesinde, politikayla ortaya konan hedefleri gerçekleştirmeye dönük karar ve uygulamalarında bağımsızdır.AKP hükümeti "yüksek faiz ve ucuz döviz"e dayalı IMF destekli programının yerini alabilecek alternatif bir program konusunda herhangi bir hazırlık yapmadığına ve uygulamayı sürdürdüğüne göre, Merkez Bankası da bu programın gereği olan yüksek faizden vazgeçmeyecek demektir. guras@milliyet.com.tr Merkez'in alternatifi yok
