Eylül ve ekim aylarında parası olanlar "altına hücum etti". Darphanemiz bu yılın ilk sekiz ayında meskük (kelle) ve ziynet olarak 8.5 ton altın sikke haline getirilmişti. Son iki ayda ise sekiz aylık baskının üzerine çıkıldı. 9.8 ton Cumhuriyet altını piyasaya verildi.
Bu rakamları değerlendirirken bir noktaya dikkatinizi çekeceğim. Halkımızın hepsi altına hücum etmedi. Edemedi... Halkın büyük bölümü fakirleştiğinden altın satıyor. Ama elinde parası olan kesim borsanın çökmesi, banka faizlerinin düşmesi, bankalara güvenin yok olması, gelecekten ümit kesilmesi nedeniyle parasını altına bağlıyor.
Parası olanların altına hücumunun önemli bir nedeni son bir yıl içinde Türkiye'de altına yatırım yapanların reel olarak (enflasyondan arındırılmış biçimde) kazançlı çıkmaları. Geçen 12 aylık dönemde reel olarak altına para yatıranlar yüzde 48.2, dolara para yatıranlar yüzde 39.0, Alman markına para yatıranlar yüzde 49.1 getiri sağladı. Parasını 1 yıl vadeli banka mevduatında tutanlar yüzde - 19.5 zarar etti. Paraları eridi.
Türkiye'deki altın fiyatları, dünya altın fiyatları ile doların değerine göre değişiyor. Dünya altın fiyatları (ons olarak) geçen yıl bu zamanlarda 270 dolarlarda idi. İstanbul Altın Borsası Başkan Yardımcısı Sayın Mehmet Uğurlu'dan aldığım bilgilere göre, ABD'deki 11 Eylül terör saldırısından önce 271 - 273 dolar olan fiyat saldırıdan sonra 291 - 293 dolara tırmandı. Şimdilerde 280 dolar dolayında.
Türkiye'ye 1999 yılında 107 ton altın ithal edilmişti. 2000 yılında ithalat 205 tona yükseldi. Bu yılın ilk on ayındaki ithalat 65 ton.
2000 yılında ithal edilen altın 205 ton iken, Darphane'nin bastığı toplam Cumhuriyet altını ağırlığı 31 ton idi. Bu yılın ilk on ayında ithal edilen altın 65 ton, Darphane'nin baskı ağırlığı 23 ton.
Darphane iki tür Cumhuriyet altını basıyor. (1) Üzerinde Atatürk'ün başı olduğu için "kelle" diye anılan meskük altın, (2) İnceltilmiş şekilde basılan ziynet altını. Ziynet altınını Anadolu insanı "takı" olarak alıyor. Kelle ise "tasarruf aracı" olarak kullanılıyor. Halk fakirleştiğinde altınları satışa çıkarıyor. Ziynet altınına ve kelleye talep düşüyor. Geçen yıl hem ziynet, hem kelle talebi artmıştı.
Darphane Genel Müdürü Sayın Tuğrul Bilen Ünal'dan aldığım bilgiye göre, bu yıl Darphane'ye Cumhuriyet altını baskısı için önemli miktarda hurdadan elde edilmiş altın geldi. Bunun anlamı halkın büyük bölümünün fakirleştiği için bileziklerini ve takılarını sattığı ve bunları satın alanların eriterek Darphane'ye getirdiğidir. İşte bu nedenle altın ithalatı düştü. Parası olanların altın talebi, fakirleşerek altınlarını satanların sattığı altınlarla karşılanır oldu.
Geçen yıllar eylül ve ekim aylarında Darphane bir ayda 100 kilo veya 200 kilo meskük (kelle) altın basardı. Bu yıl eylül ayında 2.4, ekim ayında 2.4 ton kelle bastı. Buna karşılık takı için kullanılan ziynet altını talebi geçen yılların altında kalmayı sürdürüyor. Parası olan parasını şimdilerde meskük (kelle) altına yatırmaya başladı.
Kaynak: www.darphane.gov.tr
