Fıtır Sadakası (Fitre)

       BAYRAMDAN önce 240 milyon liranın üzerinde varlığı olan her Müslümanın fitre mükellefiyeti var. Sayın okuyucularım fitrelerinizi hazırlayınız ve usulüne uygun biçimde dini görevinizi yerine getiriniz.
Fitre, Ramazan ayı içinde fakirlere verilen ve de en az miktarı din adamlarınca belirlenen sadakaya verilen isimdir.
Fıtır Sadakası (Fitre), kitabımız olan Kur'an'da yer almaz.
Hicretin ikinci yılında, Ramazan orucunun farz olduğu sene, zekattan önce meşru kılınmıştır. Vacip olmasının delilleri bazı hadislerdir.
Tekrarda yarar var: İslam dininde temel kaynak Kur'an'dır. Kur'an Allah'ın buyruğudur. Kur'an'dan sonraki kaynak "hadis"lerdir. Hadisler Hz. Muhammed'in değişik olaylar ve meseleler karşısında müminlerini aydınlatmak için söylediği sözler, fiiller ve tasvipler bütünüdür.
Hadisler bunları nakledenlerin duyma ve öğrenme durumlarına göre ve de hadisleri nakledenlere göre gruplandırılır.
Cemaatin rivayetini nakleden İbni Ömer'in hadisine göre: Resulullah (A.S.) Ramazan fitreyi hurmadan bir sa', arpadan bir sa' olmak üzere Müslüman erkek yahut kadınlara emretmiştir."
Ebu Said el - Hudri'nin, "Biz fitre zekatını, Resulullah (A.S.) aramızda iken, yiyecek maddelerinden bir sa'a, yahut hurmadan bir sa', arpadan bir sa', yahut kuru üzümden bir sa', yahut keşden o şekilde bir sa' olarak veriyorduk. Ben yaşadığım müddet vermeye devam edeceğim..." dediği günümüze kadar gelen bir hadistir.
Fitrenin hikmetleri şunlardır: Orucun noksanını tamamlar.
Fakirleri bayram gününde dilenmekten kurtarır.
Fitrenin dinen vacip olması için, bir Müslümanın fitre vermekle mükellef olması için "akıl baliğ olması" ve de "nisap miktarı mala malik olması" yetişir.
Nisap, hadislerde belirlenen yoksulluktan zenginliğe geçme sınırıdır.
Fitre verecek kişinin kendi ihtiyacı dışında, 200 dirhem gümüş veya 20 miskal altın veya bunların değerine eşit varlığa sahip olması gerekir. (İşte bu varlık miktarı, nisap miktarıdır.)
Miskal aslında bir Bizans altını, dirhem ise bir Arap gümüşüdür. Bir miskalın ağırlığı "örf'i olarak" 4.8 gram, "şer'i (dini) olarak" 4.0 gramdır. Bir dirhemin ağırlığı "örf'i olarak" 3.2 gram, "şer'i (dini) olarak" 2.85 gramdır.
İstanbul Müftülüğü nisap miktarlarını (200 dirhem gümüş veya 20 miskal altın) 80.18 gram altın ya da bu değerde mal olarak belirlemiştir.
80.18 gram altının Ramazan 1999 tarihindeki nakdi karşılığı yaklaşık 240 milyon liradır.
Demek ki, borcundan, evinden, ev eşyasından, bineğinden ve ailesine yetecek maldan başka, bayram günü imsak vaktinden önce 240 milyon liranın üzerinde varlığı olan her Müslümanın fitre vermesi vaciptir.
Böyle bir kişi hem kendisi hem de bakmakla mükellef oldukları için fitre verecektir. Her yaştaki çocukların ve hatta bayramın birinci günü imsak vaktine kadar doğan çocukların da fitrelerinin verilmesi gerekir.
Fitre, buğday, arpa, üzüm ve hurma cinslerinden aynen verilebileceği gibi, bunların bedellerinin verilmesi şeklinde nakden de olabilir. Fitrede ölçü "sa" olarak belirlenmiştir. Eski bir ağırlık ölçüsü olan "sa"nın karşılığı, yaklaşık 3 kilogramdır. (2920 gram). Asgari fitre ölçüsü, buğdayda yarım "sa" (1460) gram), arpa, kuru üzüm ve hurmada bir "sa" veya bunların para ile karşılığıdır.
İstanbul Müftülüğü bu Ramazan ayı için en az fitre miktarlarını buğdaya göre kişi başına en az 500 bin lira, iyi kalite hurmaya göre 4 milyon lira olarak belirlemiştir.
Demek ki, en az 240 milyon lira varlığı olan, kişi başına en az 500 bin lira fitre verirken, normal varlıklı Müslüman kişi en az 4 milyon lira fitre verme yükümlülüğü altındadır.
Fitre hür olan, Müslüman olan, fakir olan herkese verilebilir.
Fitre verecek olan kişi, nafakası, kendisine farz olan akrabasına fitre veremez. Fitre zengine verilmez. Fitre birkaç yoksul arasında bölüştürülebilir.
Fitre ve zekatta nihai hedef, yoksulun sevindirilmesidir. Bu doğrudan olabileceği gibi bir vasıta ile de olabilir.
Açık anlatımıyla eğer bir kişiye, bir derneğe, kuruluşa verilen fitre ve zekat, o aracı sizden aldığını telef etmeden, yitirmeden ihtiyaç sahibine ulaştırıyor ise, vazife yerine getirilmiş demektir.
Fitre Ramazan ayı içinde verilmelidir. Herhangi bir sebeple Bayrama kadar verilmemiş olan fitreler daha sonra da verilebilir.
Fitre verirken niyet etmek gerekir. Fakat verilen kimseye bunun fitre olduğunu söylemek gerekmez.
Fitrenizi unutmayınız Müslüman kardeşlerim.



Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr