Gazbetonunun Türkiye'de üretiminin 35'inci yılı kutlanıyor

       BUGÜN Ytongçular İstanbul'da gazbetonun Türkiye'de üretiminin 35'inci yılını kendi aralarında kutlayacaklar.
Türkiye gazbetonu Ytong adı ile tanıdı. 35 yıldır "Ytong" üretiliyor. Ytong, gazbetonu keşfeden İsveçli grubun ticari markası. Şimdilerde başka gruplar, başka lisanslarla ve markalarla gazbeton üretiyor. Türkiye'de de gazbeton üreten grupların sayısı hızla artıyor.
Gazbetonun ve Ytongun Türkiye'de üretimine geçilmesinin ilginç bir hikayesi var.
Gazbeton hikayesinin kahramanı Hilton Oteli. Bilindiği gibi İstanbul'daki Hilton Oteli'nin mülk sahibi Emekli Sandığı. Otelin binasını projelendiren ve yapımını gerçekleştiren ise ünlü Amerikan Hilton Otel İşletmesi. 1950'li yılların başında Türkiye'de inşaat sektörü gelişmediğinden, binanın yapımı işini iki Alman şirketinden oluşan bir konsorsiyum üstleniyor. İnşaat için Türkiye'ye gelen Almanlar kendileriyle çalışacak Türk mühendisleri arıyor. Almanya'da inşaat eğitimi gördüğü ve Almanca dilini bildiği için Bülent Demiren isminde bir genç Türk mühendisi Hilton Oteli şantiyesinde çalıştırılmak üzere işe alınıyor.
Yıl 1952 ve de o yıllarda dokuz katlı Hilton Oteli, Türkiye için çok yüksek bir bina.
Otel inşaatında taşıyıcı beton kolonların kesitlerinin küçük tutulabilmesi, salonlarda beton kolonlara gerek kalmadan geniş açıklık sağlanabilmesi için bina yükünün azaltılması gerektiğini gören Alman inşaatçılar, tuğla yerine gazbeton kullanılmasına karar veriyor.
Hilton inşaatında görevli Türk Mühendis Bülent Demiren gazbeton konusunda eğitilmek üzere Almanya'ya gönderiliyor.
Bülent Demiren görüyor ki, gazbeton denilen şey, ham maddesi Türkiye'de dağda taşta bulunan kireç, silisli kum ve alüminyum tozu karışımından oluşan, suda yüzecek kadar hafif ve gözenekli, betondan 6 kat, tuğladan 2 kat daha az ağırlığı olan bir inşaat malzemesi.
Binaların depreme dayanıklılığını artırıyor, çimento ve demirden tasarruf sağlıyor, duvarların ısı kaybını önleyip enerji tasarrufu sağlıyor.
Bunu görünce Bülent Demiren Hilton'daki işi tamamlanınca başlıyor Avrupa'da gazbeton üreten fabrikaları dolaşıp bu işin tekniğini öğrenmeye. Sonra İsveçlileri Türkiye'de fabrika yapmaya ikna ediyor.
Bülent Demiren'in 1960'lı yıllarda Türkiye'de sanayileşmeye ve yeni yatırımlara devletin başındakilerin nasıl ilgi gösterdiğini ortaya koyan ilginç bir anlatımı var: "4 Nisan 1963 günü İsmet İnönü hükümeti döneminde Bakanlar Kurulu toplantısına kabul edildim. Gazbeton ve Ytong projesi hakkında bilgi verdim. Enerji tasarrufu konusu İsmet İnönü'yü çok etkiledi. Müteakiben proje onaylandı. Müteşebbis Mümta Fazlı Taylan, Ytong International, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ve bir grup mühendis ve sanayicinin iştirakiyle Türk Ytong Sanayii AŞ 4 Kasım 1963 tarihinde 8 milyon lira sermaye ile kuruldu."
Hükümetin projeyi onaylaması o yıllarda çok önemli. Çünkü ancak hükümetin onayladığı projelere döviz bulunabiliyor. Dövizi veren de İstanbul'da yeni kurulan TSKB. Hükümetin onayı ile TSKB'nin tahsis ettiği 400 bin dolar ve 1 milyon 500 bin lira kredi ile fabrikanın yapımına başlanıyor.
İşte sayın okuyucularıma Türkiye'ye gazbetonun getirilişinin ve ilk fabrikanın yapımının hikayesi.
Geçen ay İstanbul'da Alman Başkonsolosluğu'nda Bülent Demiren'e, gazbetonu Türk inşaat sektörüne getirmedeki öncülüğü ve Türk Alman ticari ve sanayi ilişkilerine katkısı nedeniyle Federal Almanya Liyakat Nişanı verildi.
Şimdilerde Pendik, Gebze, Tekirdağ, Antalya ve Gaziantep'te, beş tesiste üretim yapıyor. Çimentaş İzmir'de, İdil Mardin'de, Nuh Gabze'de gazbeton üretiyor. Türk yapı sektöründe gazbeton kullanımı giderek artıyor.




Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr