Mart ayı “Sektörel Güven Endeksleri”, ekonomide işlerin iyi gitmediğini gösteriyor.
n Mart ayında perakende ticarette güven endeksi yüzde 1.9 geriledi. 2013 Ekim ayından bu yana gerileme durmadı, devam ediyor.
- İnşaat sektöründe mart ayında güven endeksi yüzde 4.1 oranında geriledi. Şubat ayında da endekste yüzde 7.4 gerileme görülmüştü.
- Hizmetler sektöründe (ki bu sektörün istihdamda payı çok büyüktür) mart ayında güven endeksi yüzde 1.7 geriledi. Endeks, 2013 Aralık ayında yüzde 0.4 oranında, 2014 Ocak ayında yüzde 1.5 oranında gerilemiş, şubat ayında gerileme durmuştu.
Perakende ticaret ve inşaat sektörleri ile hizmet sektöründe olan bitenler “Aylık İşyeri Eğilim Anketleri” ile izleniyor.
Bu 3 sektörde 10’dan fazla çalışanı olan özel sektör işyerlerinde girişimcilerden ve yöneticilerden işyerlerindeki mevcut durumu değerlendirmeleri ve yakın gelecek için beklentilerini belirtmeleri isteniyor.
Endeks ekonominin aynası
Örneğin Perakende Ticaret Sektörü Aylık Eğilim Anketi ile İş hacmi (satışlar)/Stok seviyesi/Sipariş miktarı/Çalışan sayısı/Satış fiyatları/Mevcut kaynaklarda bir değişiklik yapılmadan faaliyeti arttırabilme durumu/Faaliyeti kısıtlayan faktörler/Sabit sermaye yatırımı konularında bilgi toplanıyor.
Bu bilgilere dayalı olarak 3 sektör için ayrı ayrı endeksler düzenleniyor. Sektörel Güven Endeksi, 0 ila 200 arasında, güven durumundaki değişimi sergiliyor. Endeks 100’den büyük ise, 200’e yaklaşıyor ise işler çok iyi, güven ölçüsü yüksek demektir. Endeksin 100’ün altına inmesi kötümserliği gösterir.
Derlenen bilgiler mevsimlik dalgalanmalardan arındırılıyor. Mevsim etkisinden arındırılmış sektörel güven endeksleri, mart ayında perakende sektöründe 101.6 (şubatta 103.6 idi), inşaat sektöründe 78.2 (şubat ayında 81.5 idi) ve hizmet sektörlerinde 101.1 oldu. (Şubat ayında 102.9 idi.)
Talepte daralma sürüyor
Mart ayında endekslerdeki gerilemenin arkasında talepteki yavaşlama var.
- Perakende ticarette talep daralmasının ocak ayında işlerin kötü gitmesindeki payı yüzde 43.7 oranında (bir yıl önce talep daralmasının payı yüzde 38.3 idi). Finansman maliyetinin talep daralmasına etkisinin yüzde 21.3’ten yüzde 29.1’e yükseldiği görülüyor.
- İnşaat sektöründe ocak ayından bu yana her ay talep daralmasının olumsuz etkisinin ağırlığı artıyor. Sırasıyla yüzde 31.4, yüzde 33.5 ve yüzde 36.7 oldu.
- Hizmet sektörlerinde de olumsuz gelişmede talep daralması etkili olmuş. Talep daralmasının olumsuz gelişmedeki katkısı yüzde 39.1 oranında. Bir ay önce yüzde 31.9 idi.
İnsan bekleyişleri ekonominin kaderini belirler. Özellikle işverenlerin, işleri yönetenlerin güveni önemlidir. Üretici kesimde güven geriler ise, ekonomide işler iyi gitmez.
Üretici kesim için tabii ki öncelik taleptir. Daha sonra finansman konusu gündeme gelir.
Mart ayında güven endekslerindeki gerilemenin öncelikle talepteki daralmadan daha sonra finansman maliyetlerinin artmasından etkilendiği anlaşılıyor.
