Bir ülkede belli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin değişimi milli gelir hesabından izlenir. Belli dönemde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değeri milli geliri gösterir. Sabit fiyat ile milli gelir rakamındaki değişim, üretim cephesinden sektörlerin büyümesini/küçülmesini, harcama cephesinden bu gelirin nasıl harcandığını gösterir.Belli dönemde ülke içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değeri "gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) " hesabında görülür. Buna yurtdışına çıkan, yurtdışından gelen gelirlerin (faktör gelirlerinin) neti eklenir veya çıkarılır ise "gayri safi milli hasıla" (GSMH) rakamı ortaya çıkar. Geçen yılın ilk üç ayında GSYİH yüzde 11.8 büyümüştü. Bu yıl aynı dönemde yüzde 4.8 büyüdü.Çünkü üretimin artış hızında gerileme var. Bu gerilemenin nedeni "halkımızın nefesinin kesilmesi"dir.Aslında halkımızın nefesi geçen yılın ikinci yarısından itibaren kesilmeye başlamıştı. Halkımız 2004 başlarında "ertelenmiş tüketim harcamaları" ile piyasayı canlandırdı. Özellikle dayanıklı tüketim malları ve otomotiv ürünlerinde patlama oldu. Bu talep patlamasını karşılamak için geçen yılın ilk yarısında sanayi üretimi arttı. Yılın ilk üç aylık döneminde imalat sanayiinde yüzde 11.5 büyüme vardı. Halkın nefesi kesilip, tüketim düşünce bu yılın ilk üç ayında imalat sanayiindeki büyüme yüzde 5.3'e düştü.Halkımızın gıda harcamaları geçen yılın ilk üç ayında yüzde 5.3 artmıştı. Bu yılın aynı döneminde yüzde 4.0 arttı. Geçen yıl halkımızın ertelenmiş tüketim harcamalarındaki patlama ile dayanıklı tüketim malı harcaması yüzde 48.0 büyümüştü. Bu yıl nefes (para) tükenince, dayanıklı tüketim malı harcaması artışı yüzde 1.5'e düştü.Sanayi ne kadar büyürse ticaret, ulaştırma ve serbest meslekler kesimleri de o ölçüde büyür. Sanayi büyümesi yavaşlayınca bu üç kesimin büyümesi de geçen yıla göre yavaşladı. Büyüme yavaşladı. Büyüme yavaşladı demek, üretim yavaşladı demektir. Üretim yavaşladı demek, gelir artış hızı yavaşladı demektir. Gelir artış hızı yavaşladı demek piyasada talep artmıyor demektir. Talebin artmaması ekonomide duraklama demektir. Ekonomide duraklama işsizlik demektir. Gelir dağılımının bozulması, fakirliğin artması demektir. Geçen yıla göre büyüme gösteren sektör inşaat sektörü. Geçen yılın ilk üç ayında yüzde 12.7 büyümüştü, bu yılın aynı döneminde yüzde 16.5 büyüdü.Bu yıl inşaat sektöründeki gelişme (tahminlerin aksine) halkın konut talebinden değil, kamunun inşaat harcamalarından kaynaklanıyor. Halkın inşaat harcamaları geçen yılın ilk üç ayında yüzde 14.7 oranında artmıştı. Bu yıl yüzde 16.2 oranında arttı. Ama geçen yılın ilk üç ayında kamunun bina inşaat harcamaları yüzde -38.5 gerilemiş iken, bu yıl yüzde +114 arttı. Kamuda inşaat harcaması arttı Yılın ilk üç ayındaki en olumsuz gelişme "yatırımların" şıp diye durması, duraklamasıdır. Geçen yılın ilk üç aylık döneminde özel sektörün makine ve teçhizat yatırımları yüzde 92.1 artmıştı. İzleyen üçer aylık dönemde makine ve teçhizat yatırımlarındaki artış sırası ile yüzde 85.3, yüzde 54.3 ve yüzde 18.4 oranında gerçekleştikten sonra bu yılın ilk üç ayında makine ve teçhizat harcamaları artış hızı yüzde 1.2 düşüverdi. Yatırımların durması, işsizlik demektir. Üretim artışı ile ilgili beklentilerde ümitlerin kırılmaya başlaması demektir. Sayın okuyucularıma olan bitenin gerçek yanlarını anlatmaya çalışıyorum. "İyimser olanlar" bu tabloyu şöyle yorumlar: "Geçen yıl GSYİH yüzde 8.9, GSMH yüzde 9.9 oranında büyüdü. Bu çok hızlı ve sürdürülemez büyüme idi. Bu sürdürülemez büyümenin frenlenmesi gerekiyordu. Yüzde 5 dolayında büyüme bize yeter... Hükümet ve IMF de böyle istiyordu. Onun için üzülmeye ve telaşlanmaya gerek yok. Ekonomi çok iyi gidiyor." Okuyucuma saygım büyüktür. Benim değerlememi karamsar bulanlar, iyimser yoruma inanabilirler. Yatırımlar durdu guras@milliyet.com.tr
