Ocak - mayıs ayında toplam sanayi üretimi yüzde 7.2 arttı. İmalat sanayiindeki üretim atışı yüzde 8.3 oranına ulaştı. Aylık sanayi üretimi mart ayından bu yana normalin üzerinde gerçekleşiyor. Devlet İstatistik Enstitüsü, ekonomideki gelişmeler hakkında ilgilenenlere (ilgilenen var ise!..) bilgi vermek amacıyla, toplam sanayi üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini oluştaran 918 işyerinden, 403 maddenin üretimi ile ilgili bilgileri derler.
Bu bilgiler üretimin "değer olarak" değil, "miktar olarak" değişimini (artışını/azalışını) ortaya koyar. Devlet İstatistik Enstitüsü, derlediği bilgileri metre, kilo, adet ile verecek olsa kafalar karışır. Onun için bunları endeks sayısına dönüştürür. 1997 yılı üretim rakamları 100 var sayımı ile, her ay üretimin 100 iken ne olduğunu, yıllık ortalamanın 100 iken ne olduğunu belirler. Açıklar.
Dikkat buyurunuz, 100.0 endeks sayısı, 1997 yılı aylık ve yıllık ortalama üretim rakamıdır.
1997 yılında 100 olan yıllık ortalama sanayi üretimi, 1998 yılında 100.9, 1999 yılında 95.7, 2000 yılında 101.0, 2001 yılında 92.1 olmuştu. Açık anlatımıyla, 1997 yılından bu yana, bir ileri, iki geri mehter adımı ile yerimizde saydık durduk. Hatta geri gittik.
Bunlar yıllık ortalama sanayi üretimini gösteren endeks sayıları.
Aylık üretimin gidiş yönü, yılın kaderini belirler. Geçen yılın ocak ayında 91.4 olarak başlayan sanayi üretim endeksi, ilk beş aylık dönemde geriledi, geriledi... Böylece yıl sonunda ortalama sanayi üretim endeksi 92.1’e düştü. Bir yıl öncenin yüzde 8.8 oranında gerisinde kaldı... İşte bunun sonucu da milli gelir bu boyuta yakın küçülme gösterdi...
Gelelim bu yılın ilk beş ayına... Ocak ayında ve şubat ayında sanayi üretim endeksi geçen yılın aynı aylarındaki endeks rakamının altında iken, mart ayında sanayi üretiminde umulmadık bir sıçrama oldu. Üretim endeksi 102.2’ye tırmandı. Önceki beş yıllık dönemde sadece 1998 Mart ayında bu büyüklükte üretim gerçekleşmişti. Nisan ayında da sanayide son beş yılda gerçekleşen aylık üretimin üzerine çıkıldı. Derken mayıs ayı sanayi endeksi 103.7 olarak gerçekleşti. Geçmiş beş yıllık döneme bakılacak olur ise aylık 103.7’lik bir sanayi üretim endeksinin çok çok iyi bir sanayi üretim göstergesi olduğu anlaşılır.
İlk 5 ayla toplam sanayi üretim endeksinin yüzde 7.2 oranında artış göstermesi sevinilecek (hatta inanılamayacak) bir durumdur. Haziran ayında sanayi üretimi ne olursa olsun, yılın ilk altı ayında milli gelir rakamlarında yüzde 5 dolayında ve hatta üzerinde bir büyüme görülebilir.
Sektörler itibariyle üretimde de yılın ilk beş ayında sevinilecek gelişmeler gerçekleşti. Geçen yılın aynı dönemine göre gıda, tekstil, giyim eşyası, makine imalat sanayii, elektrikli alet ve makineler üretimlerinde artış var.
Sayın okuyucularım, dikkatinizi çekeyim... Geçen yılın ilk beş aylık döneminde toplam sanayi üretimi yüzde 5.2 gerilemişti... Bu nedenle geçen yıla göre yüzde 7.2 artış önemli ama, onun ötesinde önemli olan, aylık üretim endeksinin ve beş aylık ortalama üretim endeksinin geçmiş yıllar üretim rakamlarının üzerine çıkması...
Genelde ihracattan kaynaklanan bu üretim artışının kıymetini bilelim.
