IMF'nin söz ettiği "konsolidasyon" başka konsolidasyon

Hocaların "bütçe birliği", bütçe bütünlüğü" diye öğrettikleri bir şey vardır. Bunun anlamı şudur: Devletin bütün gelirleri bir çanakta toplanır. Bütün harcamaları o çanaktan yapılır. Böylece giren çıkan para bilinir. Bu çanağa da "Bütçe" denilir.
Geliniz görünüz ki Türkiye'de son zamanlarda bütçe birliği / bütçe bütünlüğü yok oldu. Devletin bütçeye girmeyen bir sürü geliri var. Devletin bütçeden çıkmayan bin türlü harcaması var.
Bütçe açığı rakamı bir şey ifade etmiyor. Açık bu rakamın çok üzerinde. Devletin önemli gelirleri bütçeye girmiyor. Kapanın elinde kalıyor. Kaçırılıyor. Buralardan harcama yapılıyor.
Kamu bankaları, KİT'ler, sosyal güvenlik kurumları, belediyeler, fonlar üzerinden geçen önemli borçlanmalar, önemli harcamalar, önemli borç ödeme taksitleri devletin hesabını altüst ediyor. "Bütçe açığı" gerçek açığı göstermiyor. Gerçek açık "bütçe açığı" rakamının çok üzerinde.
Bu işin doğru olmadığını bilenler yıllardır, bu dağınıklığın önlenmesi için çaba gösterir. Yazar, çizer. (Bunlardan biri de eski bir bürokrat olarak benim...)
Devletin tüm gelirleri ile tüm harcamalarının bir hesapta toplanmasına, daha başka anlatım ile kamu hesaplarının birleştirilmesine "mali konsolidasyon" denilir.
Burada kullanılan "konsolidasyon" kelimesinin anlamı "bir araya getirmek, bütünleştirmektir."
Mali konsolidasyonun "iç veya dış borçlardaki konsolidasyon ile ilgisi, ilişkisi, benzerliği" yoktur.
Borç konsolidasyonu denilen şey konuşulmaz. Tartışılmaz. Pattt diye yapılır.
Türkiye'deki çalışmalarını tamamlayan IMF'nin Türkiye Masası Şefi Bay Carlo Cottarelli'nin geçen cuma günü basın toplantısında söylediklerini hatırlayalım. Bay Cottarelli diyor ki "...Türk hükümeti yetkilileri, yakın gelecekte mali konsolidasyon çalışmalarına başlayacaklarını ve 2000 yılında konsolidasyonun tamamlanacağını söylediler..."
Bay Cottarelli "mali konsolidasyonun ne olduğunu" da açıklıyor. Diyor ki:
"Yetkililerin özellikle, sadece merkezi bütçenin dengesine önem vermediğini görmekten sevinç duydum. Tüm kesimlere bakıyorlar. Geçmişte görülmemiş bir durumdu bu. Özellikle mali hesapların ayarlanmasıyla ilgili olarak, harcamalarla ilgili yeni düzenlemelere gidilecek. Tüm mali açıkların kapatılmasına çalışılacaktır. Bu hedefleri biz tamamen destekliyoruz. Konsolidasyon çabasının geçici tedbirlerle değil kalıcı, yapısal tedbirlerle gerçekleştirilmesi gerekir. Türk hükümetinin bu programı geçmişten çok farklı. Geçmişte bu tür ayarlamalar geçici bazda yapılıyordu."
Mali konsolidasyonun, "borçların konsolidasyonu"ndan farklı bir şey olduğunu bilelim de... Hesaplarımızı doğru yapalım.