İzmirliler tepeye tırmanıyor orada duramıyor

İzmirliler tepeye tırmanıyor orada duramıyor
İzmir'in havasından mıdır, suyundan mıdır bilinemez, İzmirliler çok başarılı kuruluşlar ortaya çıkarıyor. Tepeye tırmanıyor. Ama tepede bir türlü duramıyor.
Bir zamanlar Türkiye'nin en "kral" tekstil işletmesi İzmir'deki "Kula" fabrikası idi. Sait Çolak'a ait bu işletme bugün ortalıkta yok. Hacı Ahmet Tatari'nin "Taç Sanayii", işinde "bir numara" idi. Bugün yok. Türkiye'ye kaliteli halıyı Osman Sezik'in "Sezak Halısı" tanıttı. Sezak kalitenin ismi idi. Bugün yok. Yılmaz Adıgüzel Türkiye'nin en modern yağ tesisi "Altınyağ"ı kurmuştu. Bugün ismi unutuldu. Melih ve Ergun Özakat BMC, Ege Otomotiv ve Egebank'tan oluşan bir imparatorluğun başında idi. Bugün imparatorluk dağılmış durumda. Raşit Özsaruhan "Metaş" gibi Türkiye'nin en büyük demir çelik tesisini ortaya çıkardı. Sonra Metaş'ın başına gelmeyen kalmadı. Aslan Önen, Avrupalı üreticilerin hayran olduğu "Raks" tesislerini kurdu. Tepeye çıkardı. Tepede duramadı. Acaba İzmir'in havası veya suyu mu firmaları kurutuyor? Geçmişe bakıyoruz, Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet sonrası İzmir'de önemli girişimler ortaya çıkmış.
Melih Gürsoy'un "Bizim İzmirimiz" isimli kitabı ile, Yaşar Aksoy'un "Ege Sanayi Tarihi" araştırmasında İzmir'de tepeye çıkıp, tepede duramayanların hikayeleri anlatılır.
Cumhuriyet dönemi başında İzmir'de Tahirbeyzadeler (İzmirli ünlü gazeteci Haluk Cansın'ın ailesi), Hacı Veliler, Balcı Osman Efendiler varmış.
Avrupalı tüccarlar, levantenler İzmir'de önemli işler yapmış. Giraud, Whittall ve La Fontaine aileleri bunların bilinenleri.
Sonra Filibeli Hacı Süleyman Efendi, Alanyalızadeler, Mehmet Necip Kilimci, eczacı Esad Bey, şekerci Galip Efendi, Uşakizadeler dönemi başlamış. Onları Alaiyelizade Halim Bey, Osman Akça, Süleyman Ferid Eczacıbaşı, Abdullahoğlu Nuri Sevil, Alpaslan Beşikçioğlu, Avni Nuri Meserretçi, Şevket Filibeli, Çolakzadeler, Gallia ailesi, Giraud ailesi, Bohor Avram Gomel ailesi, Giyudici ailesi, İkballer, Kibarlar, Ulukartallar, Piyale ailesi, Tatari ailesi izlemiş.
Bedri Akgerman, Mehmet Karaoğlu, Osman Kibar, Mücahit Büktaş, Talat Muşkara, Sadi Aral, Cezmi Kutsay, Mehmet Karagözoğlu, Mustafa Komili, Hayrettin Yorgancıoğlu, Mazhar Zorlu, İsmail Karagözoğlu, Yusuf Tanık, Hakkı Balcıoğlu, Şerif Remzi Reyent, Selahattin Sanver ve Selçuk Yaşar İzmir'in başarılı işadamları olmuş...
Cumhuriyet'ten önce İzmir'de 6 Fransızca, 3 Yunanca, 2 Türkçe ve 2 Yahudi dilinde gazete yayımlanırmış. Cumhuriyet'ten sonra İzmir'de Yeni Asır yayımlanmaya başlamış. 1950'lerde Haydar Rüştü Öktem "Anadolu"yu, Dündar Soyer "Sabah Postası"nı, Adnan Düvenci "Demokrat İzmir"i, Nihat Kürşat "Ekspres"i, Süha Suküti Tükel "İzmir Ticaret" gazetesini yayımlamış. Sabah Postası, Demokrat İzmir ve Ekspres şimdi çıkmıyor. Haluk Cansın'ın başında bulunduğu günlük ekonomi gazetesi "Rapor" kapandı. Şimdilerde, Şenol Devrim ile Nebile Bilgin "Yeni Asır"ı yaşatıyor.
Bu yazıyı Sabah gazetesinin "kaderi"ne bağlayacağım. Sabah'ı da İzmirli bir aile çıkardı. Tepeye tırmandırdı. Ama İzmir kökenli firmaların "kem talihi kara bahtı" Sabah'ın da tepede durmasına imkan vermedi. Sabah'ı yayımlayan aile 1885 yılından bu yana gazeteci. Dede Selanik'te Yeni Asır'ı çıkarmaya başlamış. Cumhuriyet'ten sonra gazeteyi İzmir'e taşımış. Şevket Bilgin ve Abdi Sokullu'dan sonra gazetenin yönetimi Dinç Bilgin'e geçmiş. Dinç Bilgin, Yeni Asır'ı 1982 yılında bölge gazetesi olarak 120 bin tiraja oturttuktan sonra 1984 yılında İstanbul'a gelip, Sabah'ı çıkarmaya soyunmuş. Sabah'ı tepeye taşımış. Sabah tepeye çıkmış... Ama orada duramamış. İzmir'in havasından mıdır, suyundan mıdır bilinemez... İzmirliler çok başarılı kuruluşlar ortaya çıkarıyor. Tepeye tırmandırıyor. Ama tepede bir türlü duramıyor derken... Haksız mıyım?