Kahramanmaraş'ta "her şeye rağmen" iplik tesisleri çalışıyor

       PAMUK ipliğinin üçte biri Maraş'ta üretiliyor. Maraş'ta 56 iplik tesisi var. Binası bitmiş ama, makinesi çalışmayan 14 tesis ise beklemede. İplik tesisleri yanında boyama, dokuma, örme ve konfeksiyon dallarında üç yüz irili ufaklı tesis var.
Ekonomik krizin ötesinde Maraş'taki tekstil sanayiinin belini büken bir numaralı sorun, yurda kaçak giren Asya malı iplik ve bez. İki numaralı sorun KDV'nin ağırlığı nedeniyle faturasız satışlar.
Şu günlerde Maraş'ta manzara - i umumiye şöyle:
- Yüksek kar bekleyişinde, sektörle ilgili olmayanların yaptıkları yatırımlar kötü durumda. İki yılda, üç yılda amorti etme hayali ile fabrika kuranlar kaçmak için yol arıyor.
- Kar marajları çok düştü. Stok maliyetini ve amortismanı dikkate almadan maliyet fiyatının altında zararına iplik üretiliyor.
- Mali durumu iyi olan firmalar üretimde frene basabiliyor. Durumu zayıf ve borcu büyük işletmeler, alacaklıların üzerlerine gelmesini önlemek, tesisi kaybetmemek için zararına üretimi sürdürüyor.
Pamukta hasat döneminin devam etmesi, iplik üreticilerinin ucuza pamuk almalarına imkan veriyor.
Çiftçi pamuğu 95 - 110 bin liradan satıyor. Çırçırlanmış (tohumu ayrılmış) presli pamuk Urfa'da 260 - 270 bin lira. Adana'da 275 bin lira. Hatay'da, Diyarbakır'da 300 - 310 bin lira.
İthal pamuk 120 cent. Yaklaşık 360 bin lira. Açık anlatımıyla, pamuk şu günlerde iplikçi için ucuz. Ama bu durum hasat dönemi sonunda değişecek. On beş gün sonra pamuk tüccarın eline geçince fiyatlar yükselmeye başlayacak. İşte o zaman iplik üreticisi için zor günler başlayacak.
Pamukta yüzde 1, iplikte yüzde 15 KDV var. Otuz numara iplik 600 bin liraya satılıyor. Eskiden iplik üreticisi yüzde 20 veya yüzde 15 kar ile iplik satardı, şimdilerde kar marjı yüzde 3, en fazla yüzde 5. Bunun anlamı 600 bin liralık iplikte 18 bin lira ile 30 bin lira arası bir kar demektir. Halbuki iplikte yüzde 15 KDV demek, 600 bin liralık iplikte 90 bin lira vergi demektir.
İplik tüccarı, iplik üreticisine "600 bin liraya satın alınan iplik, faturalı olarak 90 bin lira KDV'li, 600 bin liradan satılıyor. Buna rağmen aracı kazanç sağlıyor. Nasıl mı? Aracı, kilo başına 20 bin liradan naylon fatura temin ediyor. Kilo başı 20 bin lira naylon fatura masrafı, kilo başı 20 bin lira alış ve satış fiyatı farkı, toplam 40 bin lira gider var. Buna karşılık, kilo başına 690 bin lira KDV'li gelir dikkate alındığında, aracı 50 bin liralık kazanç için bütün bu operasyona katlanmış oluyor.
Bu cambazlığın faturasını Maliye ödüyor. Türkiye'de kaç kilo pamuk ipliği üretildiği belli. Buna karşılık Maliye'nin topladığı KDV gülünç rakamlarda.
Bütün bu cambazlıkların arkasında bir önemli etken, Hindistan, Pakistan ve Uzakdoğu ülkelerinden kayıtsız (kaçak) iplik ve bez girişi. Biz kendi sanayimizi batırıyoruz, başka iplikçilerin fabrikalarına iş yaratıyoruz.
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Balduk diyor ki, "Kahramanmaraş iplikçisi iki şey istiyor: (1) Hükümet iplik ve bezde kaçakçılığı önlemek için gümrüklere sahip olsun. (2) İplikteki KDV yüzde 15'ten aşağı çekilsin. Kademeli hale getirilsin, pamuktan mamule kadarki değişik kademelere yayılsın.
Maliye Bakanı Temizel bu teklifi makul karşılamış. Fakat Devlet Bakanı Taner, "Ben IMF'ye KDV'nin indirilmeyeceğini, bindirileceğini taahhüt ettim. Değişiklik yapılamaz" demiş.
İşte Kahramanmaraş'ta durum böyle.




Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr