Geçen ay Karabüke gittim. Karabük şehrine giren yol, Kardemir tesislerinin önünden geçiyor. Otomobille gidiyorsunuz makine, gidiyorsunuz tesis, gidiyorsunuz baca, gidiyorsunuz cevher vagonları, gidiyorsunuz ürün taşıyan kamyonlar... Görmeyene Kardemirin büyüklüğü anlatılamaz. Büyüklüğünü bilmeyen, önemini, yaşamasının Türk ekonomisi için önemini anlayamaz.Kardemirin temelini 1937 yılında Atatürkün talimatıyla İnönü attı. İngiliz Brassert firması 1938 yılında tesislerin montajına başladı. Tesis 1939 yılında üretime geçti. (Günümüzde devlet temelini attıktan sonra 2 yılda hangi tesisi tamamlayabiliyor?)Kardemir ne yapar? Basitleştirerek anlatayım.- Kardemirin 3 fırını var. Bu 3 yüksek fırında demir cevheri eritilerek yılda 1 milyon ton ham demir elde edilebilir. (Şimdilerde yaklaşık 800 bin ton ham demir elde ediliyor.)Türkiyede demir cevherini eriterek ham demir yapan 3 tesis var. Bunlar: (1) Kardemir / Karabük, (2) Erdemir / Ereğli, (3) İsdemir / İskenderun Demir Çelik tesisleridir. Erdemir 3.0 milyon ton, İskenderun 2.2 milyon ton ham demir üretir. Üç tesis demir cevherini eriterek yılda yaklaşık 6 milyon ton ham demir elde ediyor.Türkiyede çok sayıda tesis ise elektrik enerjisiyle hurdayı eriterek bunu ham demire dönüştürür. Bunların da kapasitesi yaklaşık 16 milyon tondur.- Kardemirin erittiği demir cevheri vagonlarla Divriği, Kayseri ve Ankaradan getiriliyor. Karabüke üçte biri Zonguldaktan, çoğu yurtdışından taşınan yaklaşık 900 bin ton taşkömürü "Kok Fabrikası"nda yakılarak ve gazı alınarak kokkömürüne dönüştürülüyor. Bu kömürlerin gazı elektrik üretiminde ve fabrikalarda kullanılıyor. Kokkömürü ise demir cevheriyle karıştırılarak fırında yakılıyor. Yüksek fırın denilen 3 fırında 1450 derecede sıvı ham demir elde ediliyor. Bu sıvı ham demir, Çelikhanede bir sürü işlemden geçirilerek çeliğe dönüştürülüyor.- Kardemirin çelikhanesi 1996 - 1998 yıllarında yapılan yeni bir yatırım. Teknolojisi yeni. Kapasitesi ham demir kapasitesinin üzerinde, yılda 1.5 milyon ton.- Kardemir, ürettiği ham demirin yarısını kendi işliyor. Yarısı da Karabük çevresinde ham demiri işleyen tesislere satılıyor. Kardemirin kütük halindeki demiri değişik tür ürüne dönüştüren 3 haddehanesi var. Haddehanelerde ham demir inşaat demiri, köşebent profil veya maden direği ve ray gibi farklı ürünler haline getiriliyor.Sayın okuyucularıma Kardemirin ne olduğunu anlatmaya çalıştım. guras@milliyet.com.tr Kardemiri (Karabük Demir Çelik İşletmesi) devlet gözden çıkardı. Kapatıyordu. Hatır için 1995 yılında işçilere verdi. Kardemir özelleştirilmiş oldu. Anonim Şirket statüsü elde etti. Sermayesi halka açıldı. Hisse senetleri İMKBde alınıp satılıyor. (Son fiyat 2.300 TL) Yönetimi devralan eski işçiler işletmeyi ayağa kaldırmakta bir süre zorlandı. İşletme 3 defa tökezledi. Şimdilerde silkinerek ayağa kalkıyor.
