Bir Merkez Bankası Başkanı ne yapar? Bu yeni başkan ne yapar?Önce bir merkez bankası başkanı ne yapar sorusuna cevap vereyim:Merkez Bankası'nın ekonomiyi etkileyecek iki önemli aracı var: (1) Piyasadaki para miktarını ayarlar. (Piyasaya YTL sürer, para miktarını çoğaltır. Veya piyasadan YTL toplar, para miktarını azaltır.) (2) Faiz oranını belirler. (Faizi indirir, faize bindirir.)İyi de, günümüzde bu iki aracı "etkin" biçimde (kesin sonuç/kati netice) kullanma şansı kalmadı. (1) Yurtdışından oluk oluk döviz geliyor. YTL bulamayan döviz buluyor. Döviz miktarını ayarlamak Merkez Bankası'nın elinde değil. Sadece YTL miktarını belirleyerek piyasada likiditeyi ayarlamak mümkün olamıyor. (2) Ülkede YTL yanında bir de döviz faizi oluştu. YTL faizi yüzde 15'lerde, döviz faizi yüzde 5'lerde dolanıyor. Merkez Bankası faizi indirse bir dert, yükseltse bir dert. Öyle bir hava yaratıldı ki, Merkez Bankası başkansız kalırsa Türkiye batar... Merkez Bankası'na iyi bir başkan gelirse, işler düzelir (!) Demek ki. Bir merkez bankası başkanının yapabileceği çok şey yok. Önceki Başkan da işte bu nedenle sadece faizi yüksek tutarak, enflasyonu aşağıya çekmeyi hedef aldı. Enflasyonu aşağıya çekti. Döviz açığını (cari açığı) büyüttü. Ucuz dövizle ekonominin yapısını bozdu. Süresini doldurdu. Ateşten topu yeni başkana devretti.Yeni başkan ne yapar? Farklı şeyler yapamaz. Çünkü "hem yeri dar, hem yeni dar".Yeri dar. Çünkü dört bir yanı duvarla kuşatılmış durumda. Bir yanda IMF, öte yanda AB, bir yanda yabancı finans kuruluşları, öte yanda Türk banka sistemi... Kıpırdayamaz.Yeni dar. Çünkü (1) Onu atayan AKP hükümetine karşı boynu kıldan ince. (2) Kucağındaki ateşten topun farkında... Adım atması güç.Unutmayınız: (1) Bugüne kadar eski başkan kendi özel politikalarını uygulamadı. IMF'nin ve hükümetin mutabık kaldığı genel politika çizgisine uygun biçimde Merkez Bankası içinde oluşturulan politikaları uyguladı. (2) Merkez Bankası bir "müessese"dir. Başkan değişince, her şey değişmez. IMF aynı IMF, hükümet aynı hükümet, Merkez Bankası aynı Merkez Bankası... Değişen başkanı. Yeri de, yeni de dar Uzun anlatımın özeti şudur: Eğer hükümetimiz IMF ile ilişkileri kesmeye karar vermediyse, eğer hükümetimiz IMF destekli istikrar programını uygulamaya devam edecekse, bu başkan da eski başkanın politikalarını sürdürecektir.Kısa sürede faizlerde indirim beklenmemelidir. Kısa sürede döviz fiyatları tırmanışa geçemez.Ayşe Hanım Teyzeciğim, işçi Memed Kardeşim, köylü Recep Efendi, tekstilci Osman Bey ve de turizmci Oktay Bey kardeşlerim siz derdinize yanınız... Bu başkan da sizi kurtaramaz. Merkez Bankası Başkanı'nın değişmesi size bir iyilik getiremeyecek.Ama, sayın bankacı Tevfik Bey, sayın bonocu Günay Bey, sayın yabancı yatırımcı Mr. Jorj, sayın holding sahibi Sururi Beyefendi dostlarım sizler için bir tehlike yoktur. Eski başkan döneminde olduğu gibi işleriniz iyi gidecek. Kazancınız bol olacak. Yeni başkana bir tebrik telgrafı göndermenizde yarar var. guras@milliyet.com.tr Çok şey değişmez
