Gelir Vergisi Kanunu’nda 1998 yılında değişiklik yapıldı. (1) Vergi hesabına esas olan gelirin, tanımı değiştirildi. (2) Vergicilere, nereden buldun diyerek, mükellefi sorguya çekme yetkisi verildi.
Gelir Vergisi Kanunu’nda, gerçek kişinin vergiye konu olacak, kazanç ve iratları madde madde belirtilmişti. Vergi hesabında, sadece kanunda yazılı kazanç ve iratların safi miktarı dikkate alınıyordu. Gelir Vergisi hesaplama şeklinde değişiklik yapıldı. Gelir yanında, harcamaların da vergi hesabında dikkate alınması esası getirildi. "Gelir bir gerçek kişinin, bir takvim yılı içinde elde ettiği, tasarruf veya harcamasına kaynak teşkil eden her türlü kazanç ve iratların safi tutarıdır" şeklinde bir gelir tanımı getirildi.
Aynı değişiklikle, vergisi ödenmeyen kazançlar ve harcamalar için Gelir Vergisi mükelleflerine, "nereden buldun?" diyerek hesap sorulma sistemi getirildi.
İlk milat 30 Eylül 1998’di
Ancak, mükelleflere nereden buldun, diye sorgu sual edilebilmesi için, Gelir Vergisi’ne tabi olan veya olacak olan gerçek kişilerin kanunun yürürlüğe girmesinden önce sahip oldukları varlıkların bir şekilde belgelenmesi, bir şekilde kayda girmesi gerekiyor. Bunun için, bir tarih belirlendi. Bu tarihe "mali milat" denildi. 30 Eylül 1998 tarihinde gerçek kişilere varlıklarını bir bankaya depo ederek belgeleme imkanı tanındı.
Yeni uygulama, 1 Ocak 1999 tarihinde başlayacaktı. O tarihten sonra Maliyeciler Gelir Vergisi mükelleflerine nereden buldun diyerek sual edebilecekti.
Ancak "mali milat" uygulamasının insanlarda çekingenlik yarattığı, çok kimsenin varlığını belgelemekten korktuğu, çok kimsenin de paralarına el konulacağı korkusuyla, paralarını yurtdışına kaçırdığı veya yastık altına sakladığı iddia edildi. Bunun üzerine zamanın hükümeti "nereden buldun?" uygulamasını 1 Ocak 2003 tarihine kadar erteledi. Şimdi, AKP hükümeti, Gelir Vergisi Kanunu’yla değişiklik yapmazsa, 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren Gelir Vergisi Kanunu’ndaki değişiklik yürürlüğe girecek, vergi denetim elemanlarına, insanların gelirlerine ve harcamalarına bakarak, "Vatandaş sen bu parayı nereden buldun, bunun vergisini verdin mi? Verdinse helal olsun, vermedinse haram paranın ver bakalım vergisini" demek hakkı doğacak.
Kalkmasın, ertelensin
Seçim öncesi, iş çevrelerinin bir dileği vardı. Deniliyordu ki, 30.09.1998 tarihindeki "mali milat" uygulamasında, varlığını, servetini deklare edenlere, geriye dönük hesap sorulmayacağı, vergi alınmayacağı konusunda, yasal güvence verilmemişti. Bu nedenle çok kimse o tarihte varlığını, servetini tam olarak beyan edemedi. Kaldı ki, o tarihten bugüne de çok kişinin, varlığında, servetinde değişiklik oldu. Bu nedenle 2003 yılı başında yeni bir "mali milat" ilan edilsin. Nereden buldun uygulaması daha sonra başlasın.
AKP yöneticileri ise, iş çevrelerinin dileğinin de ötesinde bir değişim niyetiyle ortaya çıktı. Nereden buldun uygulamasını kaldıracaklarını açıkladı. Nereden buldun uygulaması kaldırılacağına göre, tabii olarak yeni bir "mali milat" ilanına da gerek kalmıyor.
Nereden buldun uygulaması, hem gelirden hem harcamalardan giderek vergi dışı kalan paranın tespitini, vergilendirilmesini sağlar. Kara paranın, kayıt dışı paranın vergi dışında kalmasını önler. Vergide adaleti sağlar. Nereden buldun uygulaması olmayan bir vergi sisteminde, vergi kaçakçılığı ve vergide kaçırma önlenemez. Tam tersine teşvik edilmiş olur.
Bunları dikkate alarak, hükümetin nereden buldunu kaldıracak yerde, uygulamayı 6 ay veya 1 yıl ertelemesi daha doğru olur. Çünkü, nereden buldun kanundan bir defa çıkarılırsa, tekrar kanuna eklemek kolay olmaz. Hem zaman, hem kaynak kaybına yol açar.
