New York'ta "Vergisiz alışveriş haftası"

       NEW York Belediye Başkanı Rudolph Giuliani, şehrin ekonomik zenginliğini artırmayı her şeyin önünde görüyor.
Şehir ekonomik bakımdan ne kadar canlı kalır ise işsizlik de o ölçüde yok oluyor, yaşayanların hayat seviyesi yükseliyor, şehre zengin turist geliyor, binalar güzelleşiyor, suç oranı düşüyor, fakirlik ortadan kalkıyor.
New York'un belediye başkanı bu nedenle ekonomideki dalgalanmaları dikkatle izliyor. Piyasada durgunluk işaretleri görüldüğünde dükkancılar, otelciler şikayete başladığında işten çıkarmalar görüldüğünde, diğer işleri bırakıp New York'ta ekonomiyi hareketlendirmenin çarelerini arıyor.
Başvurduğu "çare"lerden biri, alışverişten bir süre vergiyi kaldırarak alışverişi cazip kılmak. Vergisiz alışveriş, insanların harcamalarını teşvik ediyor. İleride yapacakları harcamayı öne almalarına yol açıyor.
Belediye Başkanı Giuliani, bir mevzuat boşluğundan yararlanarak başlattığı "vergisiz alışveriş haftaları"nı sık sık tekrarlar oldu.
ABD'de her ayelette farklı oranda "alışveriş vergisi" var. Bu vergi bizim KDV benzeri bir vergi. Alışverişte mal ve hizmet bedelinin yüzdesi olarak ödeniyor. New York'ta bu vergi yüzde 12 oranında. Bazı eyaletlerde vergi oranı daha düşük. Bazıları vergiyi "sıfırlamış" durumda.
İşte Giuliani'nin arayışı da en sonunda bu vergiyi sıfırlamak. Şu anda "vergisiz haftalar" ilan ederek durgun dönemlerde New York piyasasını canlandırıyor.
Türkiye'de iş çevreleri ekonomik durgunluktan yakındıklarında bir şeyler yapılmasını isterler. Ama kendilerinin de bir şeyler yapması gerektiğini düşünmezler.
New York'ta Belediye Başkanı, bir hafta için alışveriş vergisini kaldırdığında iş çevreleri bu tedbirin etkisini artırmak için daha büyük çabaya giriyorlar. İlan ve reklam kampanyaları yanında fiyatları inanılamayacak boyutta aşağı indiriyorlar.
Sadece kardan fedakarlıkla kalmıyor, daha önce yaptıkları karı dikkate alarak maliyetin altında satışlar ile stok eritiyor, stoktan nakite dönüyorlar.
Bir başka önemli nokta, tenzilatlı satışların sadece belli mallarla sınırlı kalmaması. Markası, kalitesi bilinen mallarda da fiyatlar aşağıya çekiliyor.
Bu defaki vergisiz alışveriş haftasında sadece giyim eşyası ve ayakkabıda değeri 500 doları aşmayan mallar vergiden muaf tutulmuştu ama, giyim eşyası ve ayakkabıdaki hareket tüm New York piyasasını canlandırdı.
Belediyenin vergisiz alışveriş imkanına ek olarak satıcılar fiyatlarda yüzde 20 ile yüzde 70 dolayında indirime gittiler.
İndirimde kandırmaca / kanmaca yok. Malın üzerindeki etiket fiyatının yüzde 20'si, yüzde 50'si veya yüzde 70'i oranında indirim yapılıyor.
Vergisiz alışveriş haftalarında, şehirde canlanan piyasa ve hareketlenen hayat nedeniyle dükkanlar yeni personel alıyor. Eriyen stok ve boşalan raflar nedeniyle verilen siparişler giyim eşyası üreten ve ticaretini yapan kesime hareket getiriyor. Üretim artıyor. Firmalar yeni işçi alıyor. istihdamdaki, üretimdeki artış, perakende ve toptan ticarette iş hacminin genişlemesi sonucu ortaya çıkan gelir ve harcamanın belediyeye dolaylı olarak akıttığı vergiler ve değişik şekillerde gelirler, alışveriş vergisindeki kaybın kat kat üzerine çıkıyor.
ABD'deki düzen, insanların daha fazla harcamaları üzerine kurulu. İnsanlar daha fazla harcayınca, üretim, istihdam ve dolayısıyla gelir artıyor. Gelir artınca insanlar daha fazla harcıyor. Daha fazla harcama üretimi, istihdamı ve geliri artırıyor. Ve de "refah" çarkı böyle dönüyor.




Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr