Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı



Recep Tayyip Erdoğan söz verdi. AKP'nin "Acil Eylem Planı"nda "yapılacak" denildi... Ama ne yazık ki, OHAL bölgesindeki yatırımların ve istihdamın teşviki unutuldu. OHAL bölgesi halkı "laf ile" uyutuldu.
Yapılacak olan "yeni" bir şey değildi. Yapılacak olan "süresi dolan" kanunu uzatmaktan ibaret idi.
1998 yılı başında OHAL (olağanüstü hal) bölgesinde ve kalkınmada öncelikli yörelerde vergi teşvikleri uygulamak ve yatırımlara bedelsiz kamu arsa ve arazisi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkanlarını artırmak amacıyla bir kanun çıkarıldı. 4325 sayılı bu kanunun 31.12.2002 tarihine kadar geçerliği olan bir kanundu.
Kanun, OHAL bölgesinde yatırımların ve istihdamın teşviki için özet olarak şu imkanları sağlıyordu:

  • OHAL bölgesinde ve kalkınmada öncelikli yörelerde 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerleri 5 yıl süre ile Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden muaf tutuluyordu.
  • Çalışan işçilerin stopaj vergileri 2 yıl erteleniyordu.
  • SSK işveren katkı payı Hazine tarafından ödeniyordu.
  • Yatırım yapacaklara bedava arsa ve ucuz enerji veriliyordu.
  • Vergi, resim ve harç istisnası gibi başkaca teşvikler sağlanıyordu.

  • Kanuna göre bu teşviklerden (1) Kanunun yürürlüğe girdiği 1998 yılı başında OHAL bölgesi ve mücavir alanına dahil iller ile, (2) Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek, (a) Kişi başı milli geliri 1.500 dolardan düşük iller, (b) Sosyo - ekonomik gelişmişlik düzeyi -0.5 ve daha düşük iller, (c) Kalkınmada öncelikli iller yararlanacaktı. Baskılar sonucu uygulama alanı Bakanlar Kurulu tarafından genişletilince teşvikin etkinliği ortadan kalktı. Faturası büyüdü.
    Recep Tayyip Erdoğan'ın söz vermesine ve "AKP Acil Eylem Planı"nda yer almasına rağmen kanunun süresinin uzatılamamasının ana nedeni, bu genişleme ve maliyet artışının bütçeye getireceği yükün IMF tarafından kabul edilmemesi oldu.
    OHAL bölgesinde bu teşvik uygulamasının devamı halinde 2003 yılı bütçesinin "faiz dışı gelir fazlası hedefi"nin tehlikeye gireceği gerekçesi ile, IMF teşviklerin devamına karşı çıktı.
    Bu durumda da Recep Tayyip Erdoğan da söz vermesine rağmen OHAL'de yatırımları ve istihdamı geliştirmek için başlatılan uygulamanın sürdürülememesine razı olmak zorunda kaldı.

    SıraİlDPT gelişmişlik endeksiKişi başına GSYİH (dolar)
    1Adıyaman-0.7528531223BKK
    2Ağrı-1.134534667BKK
    3Ardahan-1.0575051186BKK
    4Batman-0.8694041297OHAL
    5Bayburt-0.7985781019BKK
    6Bingöl-1.060746915OHAL
    7Bitlis-1.056951813OHAL
    8Diyarbakır-0.6144621744OHAL
    9Erzurum-0.5506491348BKK
    10Gümüşhane-0.7833851257BKK
    11Hakkari-1.053626863OHAL
    12Iğdır-0.9800151108BKK
    13Kars-0.7546751096BKK
    14Mardin-0.9160831338OHAL
    15Muş-1.244671654OHAL
    16Ordu-0.5356891340BKK
    17Siirt-0.9708481342OHAL
    18Ş.Urfa-0.6575861361BKK
    19Şırnak-1.224524972OHAL
    20Tunceli-0.6949201614OHAL
    21Van-0.955459997OHAL
    22Yozgat-0.6393941375BKK

    - BKK: Bakanlar Kurulu kararı.
    - OHAL: Olağanüstü hal bölgesi.