Otomotiv sanayi ne kadar büyük?

Türkiye’de sanayi ve ihracat denilince 3 sektör öne çıkar: Gıda, tekstil ve otomotiv. Otomotiv sektöründe araç üretenler var, yan sanayide faaliyet gösterenler var. Araç üreten büyük kuruluşların sermayeleri bazılarında sermayenin tamamı, bazılarında bir bölümü yabancılara ait.
İSO, 2011 yılının 500 büyük firmasını açıkladı.
Acaba İSO 500’de otomotiv sektörünün ağırlığı nedir? Adları listenin başlarında yer alan otomotiv firmaları ne kadar büyük?
Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD), ISO 500’deki firmalar içinde yer alan otomotiv ana sanayi ve yan sanayi firmalarının durumunu toplu halde gösteren rakamlar yayınladı. Okuyucularıma toplu bilgi vermek istiyorum. Önce ISO 500’den başlayalım. 2011 yılında ISO listesine giren 500 büyük sanayi firmasının toplam satış hasılatı 409 milyar TL veya 243 milyar dolar. (Fortune 500 sıralamasında 1’inci sıradaki Wall Mart’ın satış hasılatı 421 milyar dolar, 8’inci sıradaki Toyota’nınki bizim ISO 500’deki tüm firmalarınki kadar.)
Bizde öne çıkan 3 sektörden ISO 500 listesine giren 43 otomotiv ana ve yan sanayi kuruluşunun 2011 yılı satış hasılatı 31.8 milyar dolar. Toplam satış hasılatında sektörün ağırlığı yüzde 13 oranında.
Gıda sektöründeki 90 firmanın toplam satış hasılatı 25.8 milyar dolar. Tekstil sektöründe faaliyet gösteren 47 firmanın satış hasılatı 8.8 milyar dolar. ISO 500 toplam satış hasılatında tekstil firmalarının payı yüzde 4, gıda firmalarınınki yüzde 11 oranında.
ISO 500’ün 2011 yılında gerçekleştirdiği 63.3 milyar dolarlık toplam ihracatın yüzde 24’ünü otomotiv, yüzde 6’sını tekstil, yüzde 6’sını gıda firmaları gerçekleştirmiş.
Sektörler itibariyle hesaplanan (ortalama) brüt katma değer rakamları gerçeği yansıtamıyor.
Örneğin gıda ve tekstilde ticari faaliyetler ve de otomotivde yan ve ana sanayi kuruluşlarının özelliklerine dayalı girdi-çıktı ilişkileri katma değer oranlarının gerçeği yansıtmasını engelliyor. ISO 500’deki firmaların sektör ortalamalarına göre, otomotivde brüt katma değer toplam satış hasılatının yüzde 10.8’i iken, tekstilde yüzde 16.6’sı, gıdada yüzde 8.4’ü oranında. Buna karşılık ISO 500 ortalaması yüzde 28.3 olarak hesaplanıyor. (Tekrarda yarar var. Bu tür hesaplama gerçeği yansıtamıyor.)
Gelelim Türkiye’nin önde gelen otomotiv ana sanayi kuruluşlarının özelliklerine:
1) Üretimde önde koşan otomotiv ana sanayi kuruluşlarının sermayelerinin ya tamamı ya da büyük kısmı yabancılara ait.
2) Bu kuruluşlar, gerek satış hasılatı gerekse ihracat bakımından ISO 500’e giren firmaların en babayiğitleri.