Pakistan’da iş yapmak zor
Üzerlerinde doğalgazla çalışan elektrik santralı bulunan 2 Türk gemisi, Pakistan’ın elektriği olmayan bir kıyı şeridinde 5 milyon Pakistanlıya elektrik üretiyordu.
Pakistanlılar bu 2 gemiye değişik gerekçelerle el koydu. Başbakan Sayın Erdoğan’ın aracılık etmesine rağmen sorun devam ederken önceki gün Pakistan’da 50 MW’lık rüzgar enerjisine dayalı santral yatırımı yapan Zorlu Enerji’nin de benzer sorunla karşı karşıya olduğunu bildiren haberler medyada yer aldı.
Pakistanlıların 8 aydır alıkoydukları gemiler kimindir? Pakistan’da ne işleri vardı? El koymanın ardında ne neden var? Merak ettim. Öğrendiklerimi aktaracağım.
1948 Yılında Rauf Osman Karadeniz tarafından kurulan Karadeniz Holding, değişik konularda faaliyet gösterirken 1996 yılında Enerji grubu oluşturdu. 1999 yılında Şırnak’ta enerji üretti. Sonra farklı yörelerde hidroelektrik santralleri kurdu.
2002 yılında enerji sektöründe serbestleşmeden hemen sonra Irak’a elektrik ihraç etmeye, 2009 yılında da dünyanın ilk yüzen enerji gemisi filosunu oluşturmaya başladı.
Enerji gemisi şudur. Özel olarak inşa edilen gemilerin üzerine doğalgaz ile elektrik üreten santraller yükleniyor. Bu yüzer gezer santraller, istenilen ülkede, istenilen kıyı şeridine yaklaşıyor. Deniz üzerinde üretilen elektrik, kıyı nakil hatları ile bölgenin enerji ihtiyacını karşılıyor.
Gemilerin üretim gücü yüksek
Doğalgaz santralinin özelliği, gaz temin edildikçe yılda 7 bin saat çalışması. 100 MW gücünde bir santral yılda 70 bin kilowatsaat elektrik üretiyor. Bu büyüklükteki üretim orta boy 2.5 hidrolik santralın yıllık üretimine eşit. Bu büyüklükteki elektrik üretimi 350 bin evin elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor.
Karadeniz Enerji grubunun şimdilerde 5 enerji gemisi var. 8 gemi inşa halinde.
Doğan Bey (144 MW) ve İren Sultan (110 MW) Basra’da konuşlanarak Irak’a elektrik veriyor. Rauf Bey (200 MW) ile Kaya Bey (220 MW) 2010 yılından bu yana Karaçi sahilinde konuşlanmıştı ve Pakistan’a elektrik veriyordu. Enis Bey tankeri ise bu gemilerdeki santrallerin gazını taşıyordu.
Devler rakip istemiyor
Dünya enerji piyasasında olan biteni izleyenlere, Pakistanlıların dertlerinin ne olduğunu sordum. Bana verilen bilgi şudur: “Yüklenici ile alıcı arasında anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Parasal konularda farklı hesaplar yapılabilir. Bunlar kolaylıkla çözülebilir. Fakat anlaşıldığı kadarı ile Pakistan’ın Karadeniz Enerji grubu gemileriyle ve Zorlu Elektrik ile ilgili eylemlerinin arkasında daha başka nedenler var.
Karadeniz Enerji grubu, bir ilke imza attı. Yüzer gezer santraller ile dünya enerji piyasasında farklı bir konumda payını büyütmeye başladı. Uluslararası enerji piyasasının oyuncuları bundan rahatsız oluyor. Yüzer gezer santraller konuşlandığı kıyıdaki arz dengesini altüst edebiliyor. Zorlu Elektrik Pakistan piyasasına giriyor.
Pakistan’daki anlaşmazlığın abartılmasında büyük olasılıkla enerji devlerinin “gözdağı verme” arayışı vardır. Devler “Benim bahçemde oynamaya kalkma... Başın belaya girer” diyorlar. Bunun yanında Pakistan ekonomisinin zorlukları, ülkedeki otorite boşluğuna dayalı olarak yabancılardan imkan ölçüsünde tazminat alma arayışı da unutulmamalı.
Ben bulabildiğim bilgileri özetledim. Bana anlatılanları aktardım. Görülüyor ki, “dost ve müttefik-hatta kardeş”
ülke diyoruz ama, Pakistan’da iş yapmak zor.
