Büyümenin ve gelişmenin parasal ihtiyacını bilmeden, dikkate almadan, Merkez Bankası kendine göre para politikası belirler, mali kural ile hükümetin bütçe ve borçlanma politikalarına sınırlama getirilirse, özlenen büyüme ve gelişme gerçekleşemez. Çünkü bu durumda büyüme ve gelişmenin gereği olan para bulunamaz.
Üretim artacak ki, insanlar iş bulsun, aş bulsun. Üretim artacak ki ekonomi büyüsün. Ekonomi büyüyecek ki ülke gelişsin. Büyüme ve gelişme farklı şeylerdir. Büyüme niceliktir. Gelişme niteliktir. Gelişme daha iyi sağlık, eğitim, adalet, asayiş, çevre şartlarını hedef alır. Üretim kendi kendine artmaz. Büyüme ve gelişme kendi kendine olmaz. Her ülkede devlet denilen müessesenin ana sorumluluğu büyümeyi ve gelişmeyi sağlamaktır. Bunun için devlet uzun vadeli (örneğin 15 yıllık) bir kalkınma stratejisi belirler. Uzun vadeli hedefler koyar. Daha sonra daha kısa vadeli (örneğin 5’er yıllık) kalkınma planlarıyla, hedefe ulaşmak için yapılacakları belirler. Sonra da yıllık programlarla uygulamaya geçilir.
Disiplin başka, sınırlama başka
Ekonomik ve sosyal kalkınma ve gelişme para olmadan olmaz. Ekonomik ve sosyal kalkınmanın finansmanı sorumluluğu Merkez Bankası ile Maliye Bakanlığı’ndadır.
Merkez Bankası para politikasını büyümenin ve gelişmenin finansmanına göre belirlemek zorundadır. Maliye Bakanlığı bütçe politikasını (vergilemeyi/borçlanmayı) büyümenin ve gelişmenin finansmanına göre ayarlamak zorundadır. Merkez Bankası “bağımsızlık” bahanesiyle, “Bize kanunen verilen görev enflasyonun kontrolüdür, başka şeye karışmayız” söylemiyle büyümenin ve gelişmenin finansmanına dönük bir para politikası uygulamazsa ülkeye kötülük yapmış olur.
Maliye Bakanlığı, “mali disiplin” bahanesiyle, büyümenin ve gelişmenin finansmanına önem vermez, bütçe denkliği ve borçları aşağıya çekme arayışında, büyümeye ve gelişmeye imkân verecek harcamaları kısarsa ülkeye kötülük yapmış olur. Mali disiplin ile büyümenin ve gelişmenin finansmanı gereği birbirine karıştırılmamalıdır. Büyümenin ve gelişmenin gereği olan finansman yapısı önceden belirlenir. Para politikası ve mali politika buna göre belirlenir. Disiplin bundan sonra gündeme gelir.
Plan program olmadan olmaz
Uzun süredir ekonomik ve sosyal planlara önem vermez olduk. Plan ve program olmadan ekonominin büyümesini sağlamak imkânsızdır. Ekonomik ve sosyal planlama olmadan ekonomik ve sosyal gelişmenin hedefleri ortaya konulmadan, para politikalarında ve mali politikalarda modeller kurulamaz. Bu modellere dayalı olarak sınırlamalar getirilemez.
Bu yapılırsa büyüme ve gelişme gerçekleşemez. İşte bu nedenledir ki mali kural çalışmaları ve de mali kuralı kanunla zorunlu hale getirmeye yönelik çalışmalar zamansız ve gereksizdir. Ekonomik ve sosyal planlama olmadan ekonomik ve sosyal gelişme programının finansman gereği belli olmadan, mali kuralla getirilecek sınırlamalar büyümeye destek vermez, büyümeyi köstekler.
(Bu yazıyı okuyanlar, para politikalarında ve mali politikalarda disiplin ile sınırlama arasındaki farkı dikkate almalıdır.)
