Olayların içinden Umut Oran'a göre, Türkiye'de NSB kuruluşuna imkân yaratılır ve bu bölgeler Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da kurulursa, (1) ABD pazarına ihracat imkânı artacak (2) Bu bölgelerdeki üretim Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da istihdam yaratacak ve bölgeye gelir akımına yol açacak.NSB (Qualified Industrial Zones-QIZ), Ortadoğu barış sürecini desteklemek, Ortadoğu'da istihdam sorununa katkıda bulunmak, üretimi ve ihracatı teşvik etmek amacıyla ABD tarafından geliştirilen özel bir projedir.Bu proje çerçevesinde kurulan sanayi bölgelerinde üretilen mallar ABD pazarına kota olmadan gümrüksüz ihraç edilebilmektedir. Sanayici Umut Oran, 1999'larda gündeme giren, 2002'lerde gündemden çıkan Nitelikli Sanayi Bölgeleri (NSB) Projesi'ni canlandıralım diyor. Nitelikli Sanayi Bölgeleri'nde üretilen malların ABD'ye kotasız ve gümrüksüz girebilmesi için, ürün değerinin en az yüzde 35'inin bölgede yaratılması şarttır.Bizde TOBB, TİM ve TÜSİAD 2000'li yılların başında konuya sahip çıkmışlar, hükümetler ilgi göstermiş, 2002 yılında Başbakan ile birlikte ABD'ye giden işadamları bu konuda yoğun temaslar yapmıştır. Bu temaslarda ABD tekstil lobisinin baskısı altındaki ABD yönetimi, Türkiye'de kurulacak NSB'de tekstil ve konfeksiyon ürünleri üretimine izin verilemeyeceğini, ileri teknolojiye dayalı üretimin mümkün olabileceğini belirtmiştir.Halbuki Türkiye'nin sorunu tekstil ve konfeksiyon ürünlerini ABD pazarına gümrüksüz ihraç edebilmektir. Çünkü tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ABD'de yüzde 30 dolayında vergi alınmaktadır. Türkiye'nin ileri teknolojiye dayalı üretimi sınırlıdır. Kaldı ki ileri teknolojiye dayalı ürünler ABD pazarına gümrüksüz girebilmektedir. Bize izin verilmedi Bu olumsuz gelişmelerden sonra NSB projesi gündemden çıkmıştı. Tekstil ve giyim sanayi konularında yurt içindeki ve dışındaki gelişmeleri iyi izleyen sanayici Umut Oran diyor ki, "Zaman içinde şartlar değişti. Bu işe fren koyan ABD'deki tekstil lobisiyle şimdilerde iyi ilişkiler içindeyiz. Daha da önemlisi, Türkiye'nin ABD pazarına ihracatında duraklama ortaya çıktı. Toplam ihracatta ABD'nin payı giderek küçülüyor. Bunları ABD yönetimine anlatabilirsek, NSB projesine yeşil ışık yakılabilir."Geçen yıl toplam ihracatımız 85.5 milyar dolar iken, ABD'ye yapılan ihracat 5.1 milyar dolar idi. Geçen yıl toplam ihracatta ABD'ye yapılan ihracatın payı yüzde 5.9 idi. Bu yılın ilk 9 aylık ihracatında bu pay yüzde 4'e düştü. ABD'ye Türkiye'nin toplam hazır giyim ve tekstil ihracatı 1 milyar dolar dolayında. ABD'ye mal satamıyoruz ABD'ye Toplam ABD'nin ihracat ihracat payı (%)2001 3.1 31.3 9.92002 3.4 36.1 9.42003 3.7 47.3 7.82004 4.8 63.2 7.62005 4.9 73.5 6.72006 5.1 85.5 5.9 guras@milliyet.com.tr Türkiye'nin ihracatında ABD'nin payı (milyar $)
