Sanayide olumlu dış ticarette olumsuz gelişmeler
Dün 2 önemli gösterge açıklandı: (1) Sanayide üretiminin durumunu ortaya koyan Sanayi Üretim Endeksi.(2) Dışarıdan aldığımız, dışarıya sattığımız malların miktarındaki ve bu miktara göre fiyatlarındaki değişimi gösteren “Dış Ticaret Miktar Endeksi”. Bunlar hem önemli hem de birbiriyle ilişkilidir.
Sanayi üretimi 2010 yılının ilk 11 ayında 2009’a göre büyüdü. Ama yılın son 3 ayında yavaşlama işaretleri belirdi.
Sanayi üretimindeki değişim (1) Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmamış rakamlara göre (2) Takvim etkisinden arındırılarak (3) Mevsim ve takvim etkisinin ikisinden birden arındırılarak açıklanıyor.
Sanayi üretimindeki artış (1) Yıllık (12 aylık) ortalama endeks sayısındaki değişime, (2) Bir yıl öncenin aynı göre değişim oranına (3) Bir ay önceki değişim oranına bakılarak izlenir.
2005=100.0 endeksi 2008 yılının 12 aylık ortalamasına göre 114.2 idi. 2009 yılında 102.9’a indi. 2010 yılı 11 aylık ortalaması 114.5 oldu. Demek ki, genelde 2008 yılının 12 aylık üretiminin bile üzerime çıkan bir iyileşme var.
Geçen yılın kasım ayına göre arındırılmamış endeks yüzde 9.1 oranında üretim artışı gösteriyor. Geçen yıl kriz dönemi idi. Normaldir.
Kötü olan 2010 yılının 11 ayında arındırılmamış endeksin 5 ayda büyüme, 6 ayda gerileme işareti vermesi. Bu kötü. Bu istikrarsızlık işaretidir. Daha da kötüsü, son üç aylık döneme girerken ekim ayında artış gösteren sanayi üretiminin kasım ayında gerilemesidir. Halbuki bekleyiş artışın yılsonuna kadar süreceği şeklinde idi. İthalatta hem miktar, hem fiyatlar artıyor. Buna karşı ihracatta miktarda ve fiyatlarda gerileme sürüyor.
İthalat ve ihracat gelişmeleri genelde ne kadar döviz gitti, ne kadar döviz geldi diyerek döviz trafiğine bakılarak işlenir.
İthalattaki artışa dikkat
İthalat için giden döviz karşılığında ne miktar mal geliyor? İhracat karşılığı gelen döviz karşılığı ne kadar mal gidiyor? Bunlar “Dış Ticaret Miktar ve Değer Endeksleri”nden izleniyor.
2010 yılının 3 üçer aylık miktar ve fiyat değişim endeksleri yayımlandı.
Bir önceki yılın üçer aylık dönemlerine göre ithalattaki büyük artış dikkati çekiyor. Üçer aylık dönemlerde ithalat miktar olarak sırasıyla yüzde 22.6/18.2/15.5 oranlarında artmış.
Tekstil, giyim, ayakkabı ve otomotiv ürünleri ithalatındaki miktar patlaması şaşırtıcı.
Buna karşılık ihracat miktar olarak üçer aylık dönemlerde sırasıyla yüzde -2.3/17.1 /5.3 oranında büyüyebilmiş. Dikkati çeken giderek de miktar olarak artışın gerilemesi.
Önemli bir başka gösterge ithalatta miktar fiyatlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracattaki miktar fiyatlarının çok üzerinde artması. İhracatta miktar fiyatlarının da gerileme eğilimi göstermesi.
