Riyad / Suudi Arabistan
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü Riyad’da uçağın kapısında Suudi Arabistan Kıralı Abdullah karşıladı. Bu bir karşılama eşitlemesiydi. Geçen yıl Suudi Arabistan Kralı Ankara’ya geldiğinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Kral’ı havaalanında karşılamıştı. Bunun protokole aykırı olduğunu söyleyenler eleştiride bulunmuştu.
Cumhurbaşkanı Gül, Türkiye Suudi Arabistan arasındaki ilişkileri, özellikle ticari ilişkileri geliştirmek arayışında. Suudi Arabistan’la ilişkileri geliştirmede üst düzey kişisel temas çok önemli. Çünkü Suudi Arabistan’da tüm sistemin başı Kral.
Bizim gibi Müslüman nüfusu çoğunlukta olan ülkeler için de Suudi Arabistan’ın önemi Mekke’ye ve Medine’ye sahip olması. Hac döneminde Suudi Arabistan’a yaklaşık 1.4 milyon Müslüman gidiyor. Hac için bize 70 bin kişilik bir kontenjan veriliyor.
Sanayileşmiş ülkeler için ise Suudi Arabistan’ın önemi petrole sahip olması. Dünya petrol rezervlerinin yüzde 22’si Suudi Arabistan’da. OPEC’in toplam petrol üretiminin yüzde 27’si Suudi Arabistan’da. Üretim ve net ihracatta dünyada birinci ülke.
Zenginlik petrole dayalı
Üstelik petrolü ucuza mal oluyor. Dünyada petrolün varilinin maliyet ortalaması 5 dolar, Suudi Arabistan’da 1.5 dolar. Suudi Arabistan Petrol Şirketi (Saudi Aramco) üretimin tamamına yakınını gerçekleştiriyor. Yabancılar, işletme ve mülkiyet hakkı Aramco’da kalmak şartıyla faaliyet gösteriyor.
Suudi Arabistan doğalgaz zenginliğinde ise dünyada 4’üncü sırada. Üretimde 10’uncu sırada.
330 milyar dolar dolayındaki ihracat gelirinin yüzde 90’ı petrolden geliyor. İthalatı 100 milyar dolar dolayında. Cari dengesi (döviz dengesi) 140 milyar dolar dolayında fazlalık veriyor. (Buna rağmen 70 milyar dolar dış borcu var.)
Bütçe geliri 200 milyar dolar. (Gelirin yüzde 75’i petrolden geliyor.) Bütçe harcaması 150 milyar dolar dolayında. Bütçe 50 milyar dolar fazla veriyor. Milli gelirin 500 milyar dolar olduğu söyleniyor. Toprakları çok büyük. 2.1 milyon kilometrekare. Nüfus 28 milyon. Nüfusun 6 milyonu yabancı.
2005 yılında Fahd bin Abdülaziz el Suud’un ölümünden sonra yerine geçen Kral Abdullah bin Abdülaziz el Suud, hem devlet hem hükümet başkanı hem de Muhafız Birlikleri Kumandanı. Yüksek Ekonomi Konseyi Başkanlığı’nı da yapıyor. 2006 yılında bir istişare konseyi oluşturdu.
Zengin bir pazar
Suudi Arabistan’da kamu harcamaları eğitim, sağlık, ulaştırma, haberleşme altyapılarına yoğunlaşmış durumda. Okul, hastane, yol, sulama, konut projeleri müteahhitlik firmalarına iş şansı yaratıyor.
Türkiye’nin 2008 ihracatı 2.4 milyar dolar. (İhracatta 16’ncı ülke). İthalatı 3.3 milyar dolar (İthalatta 22’inci ülke). Geçen yıl ihracatımız yüzde 47.8 oranında arttı.
İnşaat demiri, kablo, halı, taze ve kuru meyve, arpa, bisküvi, lastik satıyoruz. Ham petrol, petrokimya ürünleri, petrol yağları, boyayıcı maddeler satın alıyoruz.
Bugüne kadar müteahhitlerimiz 120 kadar proje kapsamında 5.5 milyar dolarlık iş almış. Şimdilerde müteahhitlerimizin 1.5 milyar dolarlık 10 dolayında büyük projeyi yürüttükleri bildiriliyor.
