Talep yok üretim yok

Bir ekonomide "iyiliğin göstergesi" üretimdir. Üretemeyen ekonomide iyilikten söz edilemez. Üretemeyen ekonomi fakirleşir. Ülke fakirleşir. Halk fakirleşir.
Türkiye'de son yedi yılda üretim olduğu yerde "saydı". Kişi başı milli gelir (kişi başına dolar olarak üretim ve kişi başına dolar olarak gelir) 3 bin doların etrafında dolandı durdu.
1999 yılında üretimde önemli bir gerileme oldu.
Beklenen, öncelikle 1999 yılındaki gerilemenin kapatılması, 1998 yılı çizgisine çıkılması sonra da o çizginin üzerinde bir üretim artışının yakalanmasıdır.
Bu söylediklerim işin "hikaye"sidir. Şimdi gelelim "gerçeğe". Gerçek, rakamlardan izlenir. Elimizdeki en sağlam rakam, hisse senetleri borsada işlem gören şirketlerin üçer aylık satış rakamlarıdır.
Garanti Yatırım Araştırma Bölümü iktisatçıları güzel bir çalışma yaptı. 1998 Mart ayından 2000 yılı Mart ayına kadarki dönemde satış rakamlarını açıklayan "borsa şirketleri"nin satış rakamlarını ABD dolarına dönüştürdü. Bu çalışmada görülüyor ki 1998 yılında 4.7 milyar dolarlık satış yapan şirketlerin satışları 1999 yılında yüzde 20.8 azaldı. 1999 Mart ayı satışları 3.7 milyar dolara düştü.
Geldik 2000 yılına. Mart ayında aynı şirketlerin satış rakamları 4.2 milyar dolar olarak açıkladı. Demek ki, satışlar geçen yıla göre yüzde 14.1 oranında artmış durumda. Fakat esas olan satışların düştüğü 1999 Mart ayı değil. Satışların normal olduğu 1998 Mart ayı. Satışların bu rakamın üzerine çıkması gerekir. Halbuki 2000 Mart ayı satışları 1998 Mart ayının (normal konjonktür şartlarındaki dönemin) yüzde 9.6 oranında gerisinde.
Demek ki satışlar, kötü yıl olan 1999 yılına göre iyi ama, normal yıl olan 1998 yılına göre kötü.
Satış demek iç talep demektir, ihracat demektir. Satış düşük ise üretim de düşüktür. Satışların düşüklüğü Türkiye'nin üretememesinin işaretidir. Ülkenin de, halkın da 1998 yılına göre fakirliğinin sürdüğünün işaretidir.
Bu yazının altında sektörler itibariyle üçer aylık satışları (ABD doları üzerinde) izleme şansınız olacak.




* Enerji, petrol ve petrol türevleri hariç.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr