Telekom krizi bitti diyerek sevinenlere kanmayınız. Telekom yeni krizler yaratacaktır. Telekom yönetim kuruluna atanacak isimler ile "IMFnin ne ilgisi var?" "Türkiyeye kredi verecekler, yatırım yapacaklar bununla neden ilgileniyor?" "Kemal Derviş bu konuda neden ısrarcı?" Sayın okuyucularıma anlatayım...(1) Üretimin 4 faktörü vardır. Bu faktörler üretime katkıları oranında üretimden pay alır. Doğa üretime katılır, kira, rant alır. Emek üretime katılır, ücret alır. Sermaye üretime katılır, faiz alır. Müteşebbis üretime katılır, kar alır.Müteşebbis, Nasrettin Hocanın hikayesindeki "helva yapan adam"dır. Unu, yağı, şekeri bir araya getirip helva yapar.(2) Eskiden müteşebbis bir kişi idi. Vehbi Koç idi. Her şeyi o yapardı. Günümüzde müteşebbis "Koç şirketlerinin yönetim kurulu." Şirketi batıran da, çıkaran da o yönetim kurulundaki 6 kişi ile onlarla birlikte çalışan genel müdür.(3) Türkiyede para yok ama, dünyada para çok... Dünyadaki para, bu parayı kiralayacak ve de üretime yönlendirecek "müteşebbis peşinde koşuyor." Dünyadaki para hareketlerine yön verenler bu paraları kredi olarak veya sermaye olarak üretime yönlendirecek müteşebbis arıyor.(4) Aranan müteşebbis, talebi olan bir üretimi başarı ile yapacak olan müteşebbis. Bunu yapsın ki, yarattığı kaynak ile hem kendi kazansın, işini büyütsün, hem de sermaye payı veya kredi olarak içeriden, dışarıdan topladığı paraların sahiplerini mutlu etsin. Kredileri ve faizleri ödesin. Kar payı dağıtsın.(5) Dünyanın her ülkesinde telefon şirketi var, yoğurt fabrikası, dokuma fabrikası, havayolu işletmesi var... Hepsinin aynı makineyi alması, aynı teknolojiyi uygulaması mümkün. Ama bazıları başarılı, bazıları batmak üzere. Çünkü makine, teknoloji aynı ama, "yönetim" farklı. Yönetimi elinde bulunduran müteşebbis güç farklı. Kimi yeteneksiz. Kimi işinin erbabı.(6) Günümüzde para bir ülkeye giderken tek bir şeye bakılıyor. "Müteşebbisin kalitesi nedir? Bu paranın kullanılacağı yeri kim veya kimler yönetiyor?" Paranın sahipleri paralarını emanet edecekleri yöneticiye güvenmek istiyor. Parayı ülkeye, şirkete değil "yönetime" veriyor.Bu açıklamalardan sonra gelelim "Türk Telekom"un özel durumuna. Telekom bir "örnek", bir "sembol". Bir "KİT". Özelleştirilecek "KİT"lerden biri.Ayakta kalabilmesi, teknolojiyi yakalayabilmesi için önümüzdeki dönemde 2.5 milyar dolarlık yatırım yapacak. Bu yatırım için dışarıdan kredi bulacak. Özelleştirilir ise (mesela dedik!..) yabancı yatırımcı bu şirketin geleceğine güvenerek Türkiyeye 3 milyar - 4 milyar dolar parasını gönderecek...Telekom ile hiçbir ilgileri olmayan, "onun - bunun" kontenjanından derlenen kişilerin yönettiği bir şirkete kim kredi verir? Özelleştirilmesi halinde kim bu şirketten hisse senedi alır? Bu şirket için parasını Türkiyeye gönderir?Görüyorsunuz sorun bu defa sadece IMFnin ve Dervişin sorunu değil. Türkiyenin sorunu. Telekom tayinleri Türkiyeye güveni yok etti... guras@milliyet.com.tr Telekom yönetim kuruluna, şirketi en iyi yönetecek olanlar yerine, pazarlıkla "onun bunun adamının" getirilmesi, yönetim kurulu üyeliklerinin "dördü senden, ikisi ondan, biri benden" şeklinde paylaştırılması önümüzdeki günlerde Türkiye için ağır faturalar getirecektir.
