Türk ailesi harcadığı 100 liranın 35 lirası ile karnını doyuruyor

       TÜRKİYE'de ailelerin harcadığı her 100 liranın 35 lirası gıdaya, 22 lirası kiraya, 9 lirası giyime kuşama, 9 lirası ev eşyasına gider.
Haneye giren paranın bir bölümü tasarrufa ayrılır. Kalan büyük bölümü hane halkının yaşamlarını sürdürmeleri için harcanır. Harcanan para ile belli mallar ve hizmetler tüketilir.
Buna toplam tüketim harcaması veya toplam aile harcaması denilir.
Devlet İstatistik Enstitüsü, Türkiye'nin değişik bölgelerinde, örnek hanelerde soruşturma yaparak, haneye hane halkının gelirini, bu gelirin tüketilen kısmını, tüketilen paranın nerelere harcandığını belirler.
Bu çalışma hane halkının sosyo ekonomik yapısını, hane halkının yaşam düzeylerini, tüketim kalıplarını, yani nelere para harcadıklarını ortaya koyar.
Benzer çalışmalar başka ülkelerde de yapılır. Böylece farklı ülkelerin yaşam çizgileri arasındaki benzerlikler veya farklılıkları öğrenme şansı doğar.
Tabii ki gelir grubuna ve hanenin köyde veya kentte oluşuna göre tüketim harcamalarında farklılıklar vardır.
Ben burada sayın okuyucularıma, Türkiye genelinde hane halkının tüketim harcamaları hakkında bilgi vereceğim.
Devlet İstatistik Enstitüsü'nün belirlemelerine göre Türkiye'de 13 milyon 350 bin hane var. Bunların 7 milyon 500 bini kentlerde, 5 milyon 850 bini kırlarda.
Türkiye genelinde bu hanelere para taşıyan, açık anlatımıyla gelir getiren fert sayısı 25 milyon 500 bin kişi.
Demek ki, 35 - 40 milyon kişi hanede oturup çalışanların getirdiği para ile yaşıyor. Bu önemli bir tespit.
Bir başka önemli tesbit şu: Haneye giren gelir düştükçe, harcanan paranın daha büyük kısmı gıdaya gidiyor. Kırlardaki hanelerde gıda harcamasının toplam tüketim harcamalarındaki payı yüzde 45 iken, kentlerde bu oran yüzde 30'a düşüyor.
Fakirlik başa bela... Fakirlikten kırdaki kentteki hane halkının bir bölümü gıdayı "veresiye" almak zorunda kalıyor. Türkiye genelinde gıdaya yapılan toplam harcamaların yüzde 9.5'u kredili satışlardan oluşuyor.
Acaba Türkiye'de durum böyle de zengin ülkelerde, örneğin Avrupa'da durum nedir? Avrupa Birliği üyesi ülkelerde ailelerin harcadığı 100 liranın 19.4 lirası gıdaya, 17.8 lirası kiraya / konuta, 7.3 lirası giyime, 15.2 lirası ulaşıma, haberleşmeye gidiyor.
Avrupa ülkelerinde yaşayanların toplam harcamaları içinde sağlığa, eğitime, eğlenceye, kültüre dinlenceye, geziye ayrılan paranın payı büyük.
Yaşam kalitesi denilen şey de işte bu. Gelir düzeyi arttıkça insanlar daha iyi yaşamı sağlayacak alanlara para harcıyor. Gelir düştükçe, insanlar eline geçen para ile karnını doyurmaktan, üzerine bir şeyler satın almaktan, başına sokacak bir ev bulmaktan başka şey yapamıyor.

Türkiye'de ve Avrupa Birliği'nde Toplam Aile Harcamaları Yüzde Dağılımı

Avrupa Avrupa'nın Avrupa'nın
Birliği En En
Türkiye Ortalaması Yüksekleri Düşükleri
Gıda 35.6 19.4 38. (Yunanistan) 15. (Hollanda)
Giyim 8.9 7.3 10. (İtalya) 5. (Finlandiya)
Kira 22.8 17.8 27. (İsveç) 7. (Portekiz)
Ev eşyası 9.0 7.9 11. (Lüksemburg) 6. (Finlandiya)
Sağlık 2.6 8.2 15. (Almanya) 2. (İngiltere)
Ulaşım 8.7 15.2 19. (Lüksemburg) 12. (İtalya)
Eğlence - kültür 2.3 9.1 12. (İrlanda) 4. (Lüksemburg)
Diğer 10.1 15.1 25. (İspanya) 8. (İsveç)
Toplam harcama 100.0 100.0


Yazara E-Posta: g.uras@milliyet.com.tr