Yabancı sermayenin yararlarının ve zararlarının tartışma gündeminin başına oturduğu şu günlerde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü uzmanlarından Tuğrul Göver'in "Yabancı Sermaye Yatırımlarının Uluslararası Ticarete Etkileriyle İlgili Araştırması" yayımlandı. Araştırmada Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin 1996-2002 yılları arasında ithalattaki ve ihracattaki payları değerlendiriliyor. Araştırma 2002 yılından sonraki dönemi kapsamıyor ama 1996-2002 yılı arasındaki değişimi çok güzel biçimde sergiliyor. Yabancı sermayeli şirketlerin 2002 yılında ülkenin toplam ithalat harcamasındaki paylarının yüzde 29.7, toplam ihracat gelirindeki paylarının yüzde 23.9 olduğu belirlendi. Bu gibi araştırmaların sonuçlarını değerlendirirken araştırmanın kapsamı dikkate alınmalıdır.Tuğrul Göver'in bu araştırması sadece üretim yapmak için gelen (fabrika kuran-mal ve hizmet üreten sabit sermaye) yatırımlarının ithalat ve ihracatını kapsamıyor.Pazarlama yapan, ithalat yaparak ve de içeride satmak için gelen yabancı sermayenin faaliyeti de araştırma kapsamında. Örneğin, Philips'in Türkiye'de yabancı sermayeli bir şirketi var. Şimdilerde Türk Philips şirketi hiçbir üretim yapmıyor. Başka ülkelerde üretilen Philips ürünlerini ithal ederek içeride pazarlıyor. İhracatı yok. Örneğin yabancı sermayeli ilaç şirketlerinin, otomotiv firmalarının, gıda şirketlerinin Türkiye'deki üretim faaliyetleri için ithal ettikleri girdilere ek olarak, yurtdışından "nihai ürün" diye adlandırılan ithalatları var.İşte bu nedenle Türkiye'ye üretim için gelen ve de sabit sermaye yatırımı yapan yabancı sermayeyi, bu "genel ithalat" oranlarına bakarak değerlendirmek, yargılamak imkânı yok. Üreten başka... Bu kısa açıklamanın ışığında araştırmadaki bulguları özetleyeyim. Yabancı sermayeli şirketlerin ithalat içindeki payı 2000 yılından sonra azalmaya başladı. Yabancı sermayeli şirketlerin ihracattaki payları ise yükseliyor. 1996-2002 yılları arasında Türkiye'nin toplam ithalatı yüzde 17 artarken, yabancı sermayeli şirketlerin ithalatı yüzde 34 arttı. 1996-2002 yılları arasında Türkiye'nin ihracatı yüzde 54 artarken, yabancı sermayeli şirketlerin ihracatı yüzde 101 arttı. Genelde yabancı sermayeli kuruluşların toplam ihracattaki paylarının devamlı yükseldiği görülüyor. Bu olumlu bir gelişmedir.Yabancı sermayeli kuruluşların ithalattaki paylarının da düşme eğilimi göstermesi de olumludur ama, ithalattaki gerileme henüz ihracattaki artışa benzer çizgide değil. İhracat artıyor guras@milliyet.com.tr
