(2) Yabancı sermaye, (portföy yatırımı yapmak) borsadan hisse senedi, piyasadan bono, tahvil satın almak için gelir. Gelirken ülkeye döviz getirir ama, ne zaman çıkacağı belirsizdir. Çıkarken de dövizleri toplar götürür.(3) Yabancı sermaye uzun vadeli veya kısa vadeli kredi (borç) olarak gelir. Bu krediyi kullanan devlet veya özel sektör faizini, vadesinde anaparayı öder. Yabancı sermaye bir ülkeye genelde 3 farklı şekilde gelir. (1) Sabit sermaye yatırımı yapmak (fabrika kurmak) için gelir. Her ülke bu tür yabancı sermayenin peşindedir. Bu tür yabancı sermaye üretimin, istihdamın artmasını sağlar. Dikkat edilir ise görülür ki, sadece sabit sermaye yatırımı yapmak (fabrika kurmak) için gelen yatırım (1) Kalıcıdır. (2) Doğrudan üretimi ve istihdamı artırır. Portföy yatırımı yapmak için gelen ve kredi olarak gelen yabancı sermaye kalıcı değildir. Ülkenin iyi döneminde girer, kötülük işareti görürse kaçar. İşte onun için bu tür yabancı sermayenin getirdiği dövizlere "sıcak para" denilir.Yabancı sermayenin ülkede daha önce, yerli tasarruflarla ve yerli müteşebbislerce kurulmuş fabrikaları, yapılmış evleri, binaları satın alması bazı tanımlara göre portföy yatırımı, bazı tanımlara göre sabit sermaye yatırımıdır. Bu tür yatırımlar da kalıcıdır ama ek üretim ve istihdam etkisi yoktur. Bu yazının altında son 12 ayda ağustos-ağustos arası ülkeye yabancı sermayenin nasıl girdiğini gösteren bir tablo var. Üretimi, istihdamı artırır (1) Son 12 ayda ülkeye 38.1 milyar dolar döviz girdi. Bunun 7.2 milyar dolarının kaynağı belirsiz, 30.9 milyar doları ise yabancı sermaye hareketi olarak ülkeye giren çıkan paranın netidir.(2) Sabit sermaye yatırımı için son 12 ayda ülkeye giren yabancı sermaye 3.7 milyar dolardır.(3) Hisse senedi, bono, tahvil satın almak için 11.2 milyar dolar geldi.(4) Kredi olarak 15.1 milyar dolar yabancı sermaye girişi oldu.Hisse senedi, tahvil satın almak için gelen, kredi olarak gelen yabancı sermaye, eğer ülkede yeni yatırımların yapılmasında kullanılmış ise, üretimi ve istihdamı artırmış ise yararlı olmuş demektir.Ama bizde, bu tür yabancı sermaye üretimi, istihdamı artırmada kullanılamıyor. İç borcun çevrilmesine, ucuz ithalatın finansmanına gidiyor. Açık anlatımıyla gelen parayı yiyoruz. Kalıcı değil, gidicisi geliyor 2004 Ağustos - 2005 Ağustos Ülkeye giren döviz (milyon dolar)TOPLAM GİREN DÖVİZ 38.189Kaynağı belirsiz 7.278Sermaye hareketi 30.911Yabancı sermaye yatırımı (net) 2.821Giriş 3.764Çıkış -943Portföy yatırımı 11.287Kredi 15.166Mevduat 858Diğer 79 guras@milliyet.com.tr Yabancı sermaye ülkeye nasıl geliyor?
