Yediğimiz her 100 yumurtanın 25'i Afyon'dan geliyor

İstanbul'da satılan yumurtanın yüzde 65'inin, Türkiye genelinde satılan yumurtanın yüzde 25'inin Afyon'dan geldiğini bilmiyordum.
Dün Afyon'da idim. Yılmaz Oruçoğlu bana şehrin çevresindeki yumurta çiftliklerini gösterdi. Oruçoğlu Grubu'nun üç çiftliğinin yumurta üretim kapasitesi günde 450 bin yumurta.
Eskiden Afyon'da yumurta üreten 120 dolayında çiftlik varmış. Bunların sayısı şimdilerde 30 dolayına düşmüş. Çünkü ekonomik krizden bu yana yumurta talebi küçülmüş.
Afyonlular "Yumurtayı fakir tüketir. İki yumurta kırar. Menemen yapar. Karın doyurur. Zengin yumurtayı sadece pastanın içinde yer. Fakirin satın alma gücü azalınca yumurta talebi de küçülür" diyor.
Türkiye'nin yumurta fiyatı Afyon Ticaret Borsası'nda oluşuyor. Borsa Başkanı Recai Yumuturuğ dün borsada oluşan fiyatın 65 bin lira olduğunu söyledi. Yumurta fiyatı bir zamanlar 140 bin liraya kadar çıkmış. Bugünlerde çiftliklerde bir yumurtanın maliyetinin 85 - 95 bin lira dolayında olduğu, bu nedenle çiftliklerin üretimi kıstıkları ve zararına satış yaparak yaşamlarını sürdürmeye çalıştıkları, bana anlatıldı.
Tavuk yeminin esası olan mısır ile katkı maddesi ithal minerallerin fiyatının yüksekliği nedeniyle yem maliyetleri devamlı tırmanıyor. Şimdilerde yemin kilosu 315 bin - 350 bin lira olmuş. Bir yumurta tavuğu bir günde 115 - 150 gr. yem yiyor. Yumurta tavuğu altıncı ayda yumurtlamaya başlıyor. Bir yaşına kadar "yarka" denilen küçük yumurta, bir buçuk yaşına kadar "anaç" yumurta veriyor. On sekizinci ayda kesime gidiyor. Bir tavuk 12 aylık yumurta döneminde 240 - 260 yumurta veriyor. Kesilince eti 500 - 600 bin liradan satılıyor.
Yumurta talebi daralınca, fiyatlar düşünce yumurta çiftlikleri kesilen tavukların yerini doldurmuyor. Böylece tavuk sayısı ve üretim düşüyor.
Afyon'da eskiden günde 2.5 - 3.0 milyon yumurta çıkarken, şimdilerde günlük üretim 1.5 milyona düşmüş.
Günde 1 milyon yumurta üreten Zeki Genellioğlu 450 bin, 1 milyon üreten Yaşar Evrenkaya 400 bin, 600 bin üreten Pekin Kardeşler 300 bin, 450 bin üreten Oruçoğulları 200 bin yumurta üretiyor. Üretilen yumurtalar kamyonlarla her gün sevk ediliyor. Bir kamyon 110 bin yumurta alıyor.
Bizim yumurtacılar iç pazar canlanınca ve iç fiyatlar yükselince ihracatı kestiklerinden, "gir - çık" ihracat pazarında yer edinememişler. Bu nedenle iç talebin daraldığı şu günlerde ihracat da yapamıyorlar.
Dünkü cuma, yoğun sis nedeniyle "mahsur kaldığım" Afyon'da bunları öğrendim.