- Sayın manken hanım... Bu gece benimle beraber olmanızı rica edeceğim. Acaba ne ödeme yapacağız?
- Bir gece için 500 dolar alıyorum. Ama, sizin için doları 950 bin liradan hesaplarım...
- Ev kirası olarak ne ödüyorsun?
- Kira 2.000 dolar ama ev sahibim ile anlaştım. Dolar fiyatını 700 bin lirada dondurduk.
- Senin maaşın ne kadardı?
- Vallahi 3.000 dolar maaş alıyordum ama... Patron geçen aybaşı doları 650 bin liradan Türk lirasına çevirdi.
Bu konuşmalar "internet"te, "www.haberatak.com" haber portalında yayımlandı.
Herkes kendi kurunu ilan ediyor
Haberatak için bunları yazan, Havana gece kulübünün sahibi ve işletmecisi Kemal Kurçer, "Türkiye'de herkes kendi başına bir Merkez Bankası, herkesin ilan ettiği bir dolar kuru var" diyor... Ve de soruyor, "Dünyanın neresinde halk, kendi ulusal parası yerine bir başka ülkenin parasını kullanır, üstelik de bu yabancı para birimine kendince farklı değerler biçip, alışveriş yapabilir?"
Dün bu yazı yazılırken Merkez Bankası'nın dolar fiyatı 965 bin lira idi. Bir banka doları 950 bin liradan alıp 985 bin liradan satarken, Tahtakale'de dolar 960 bin liradan alınıp 972 bin liradan satılıyordu.
Çeşit çeşit faiz var
Döviz fiyatları bu kadar farklı/çeşitli de, faiz oranının ne olduğu belli mi?
Hazine, 98 gün vade ile bono satışını yaptığı günün bir gün öncesi bu bononun vadesine yakın bir vade taşıyan bir başka Hazine kağıdının 20 Haziran 2001 tarihli kağıt yüzde 202 birikimli, yüzde 129 net faiz ile işlem görmüştü.
Borsaları çok iyi izleyen iktisatçı Hakan Karahan'dan öğrendiğime göre, bu yazı yazılırken, bankaların kendi aralarındaki para alım - satım faizini belirleyen "Interbank" piyasasında faiz kotasyonu yüzde 110, işlem yüzde 80 idi. Bu oranlar net oranlardı. Bankalar ile aracı kurumların para alıp - sattığı Takasbank piyasasında ise net faiz yüzde 70 oranına inmişti. Bankalar ile aracı kurumların alım - satım yaptığı IMKB repo piyasasında ortalama faiz brüt yüzde 80.44, net yüzde 66.28 oranında oluşmuştu. Halkımızın repo işlemi için gidebildikleri bankalardan, kamu bankaları halk reposuna brüt yüzde 85 ve net yüzde 70 oranında, özel bankalar ise brüt yüzde 65, net yüzde 53.5 oranında faiz ödüyordu.
Hazine faizi yıllık yüzde 193.71
Dün Hazine 2.9 katrilyon liralık bonoyu yüzde 193.71 yıllık birikimli faiz ile sattı. Dün 100 liralık bono satın alanlara, Hazine 98 gün sonra 133.5 lira ödeyecek.
Dünkü bono faizi, önümüzdeki günlerde oluşacak faiz oranları için bir gösterge olamaz. Çünkü bu faiz, (1) Piyasadan Türk lirası toparlama faizidir. (2) Bugün yapılacak Hazine bonoları ana para ve faiz geri ödemeleri için para bulma faizidir.
Önümüzdeki günlerde (1) Dövizin fiyatı dalgalı piyasada inip çıkmaya devam edecek. (2) Döviz fiyatı enflasyonu belirleyecek. (3) Faiz oranları ise enflasyona göre oluşacaktır.