ESP’yi miniklere kazandıran  ‘A’

Dünya onu, hem “minnoş Mercedes” olarak tanımış hem de ‘Geyik Testi” ile birlikte anmıştı. Daha başından kötü bir şöhret kazanan A-Serisi, ESP’yi minik otomobillere sokturan araç oldu

Her şey rüya gibi başlamıştı. Otomobilde eğilimlerin “küçük”ten yana geliştiğini gören lüks otomobil markası Mercedes, radikal bir kararla bu sınıfta bir atak yapmaya karar vermiş ve 1993’te fitili ateşlemişti. Üretilecek bu genç otomobilin imajına uygun olarak, tasarımcıları da üniversiteden yeni mezun gençlerden seçildi. I.DE.A Institute ile yapılan işbirliği sonucu “çiçeği burnunda” tasarımcılar, kısa bir sürede Mercedes’e, yaklaşık 5 ayrı konsept yaratmışlardı.

Mercedes-Benz seçimini yaptı ve “Otomobili yeniden düşünmek” mottosuyla 1993’te Frankfurt Motor Show’a “Vision A 93” adını taşıyan iki konsept ile çıktı. Biri hibrit diğeri ise benzinli motora sahipti. Kompakt, önden çekişli Vision A 93, markanın model o dönemdeki yelpazesiyle uzaktan yakından alakalı değildi. Nitekim ilk tepkiler de “Bu gerçekten de bir Mercedes mi?” şeklindeydi. Ancak ardından fuar haberleri gelmeye başladı ve araç, büyük ölçüde olumlu karşılandı.

Rüya kısa sürdü

Bu konsept, 1994’te Cenevre Fuarı’na gittiğinde değişiklikler geçirdi ve adı da “Studie A” oldu. Amerikan dergisi “Motor Week”, onu yılın en iyi konsepti ilan etti.  Bunun üzerine Direktörler Kurulu, projeye onay verdi. Araç 1997’de hazırdı...

Dünya kamuoyuna lanse edilen araç, olay yarattı. Herkes, başka gezegenden gelmiş gibi duran ancak dünyalı VW Polo, Renault Twingo ile “sınıf arkadaşı” olan “minnoş Mercedes”i sevmişti. “Sandviç taban” olarak adlandırılan bir yapıya sahipti ve böylece çarpışmalarda çok güvenliydi, üstelik boyuna göre genişti. Çok kısa bir sürede 2 bin 600 adet satılmış, 100 bine yakın da sipariş alınmıştı. Fakat rüya, Ekim ayının sonlarına doğru kabusa dönüştü.

“Teknikens Vald” adlı derginin 13 yıllık test pilotu Robert Collins, “Yılın Otomobili” seçimi çerçevesinde İsveç’in Stockholm kentinde adayları kullanıyordu. Pistte araçları İsveç’te “çocuk testi” olarak bilinen slalom parkurda deniyordu. “Çocuk testi” denilmesinin nedeni, yola aniden bir çocuk fırlaması durumunda bundan kaçılabileceğini simule etmekti. Ancak otomobil gazetecileri, bunun adını “geyik testi”ne çevirmişlerdi.

Aslında yeni Mercedes A-Sınıfı, 1997’de Yılın Otomobili adaylarından değildi. Ancak Collins, dergisine yazmak için onu da teste soktu. İçinde 4 kişi daha vardı. 60 km/s ile kukaların arasından ani manevra ile geçmek isterken, olanlar oldu. Araç takla attı ve içindekiler yaralandı. Bu test kazası, “Teknikens Varld”ın kapak fotoğrafı oldu ve “A-Sınıfı’nı Öldüren Fotoğraf” başlığı atıldı.

Önce kabul edilmedi

Olay Mercedes’e bomba gibi düştü. Şirket hemen bir toplantı yaptı ve aracın 5 milyon kilometre boyunca denendiğini, testin aracın limitleri zorlanarak yapıldığını savundu. Ancak aynı toplantıya katılan uzmanlar, insanların güvende olmadığı bu aracın üretiminin durdurulmasını istiyordu. Zira araç, bir ay önce Danimarka’da da benzer tehlike atlatmış ancak mühendisler bunu ciddiye almamıştı. 

Dünya basını ve otomobil camiasında eleştiri bombardımanına uğrayan Daimler - Benz, sonunda “pes” etti. Önce sorunun lastiklerde olduğunu açıkladı. Lastikçiler adına aracı deneyen tecrübeli test pilotu Dirk Vincken de, kazaya neden olan “Geyik Testi”ni yaparken, İsveçli meslektaşıyla aynı tehlikeyi atlatınca top yine Mercedes’e geldi.

Mutlu sonla bitti

Ve Mercedes, önemli bir açıklama yaparak, araca, o dgüne kadar S-Serisi gibi lüks modellerde bulunan savrulmayı önleyici Elektronik Denge Programı  (ESP) takacağını, aracın piyasaya sürülmesini en az üç ay askıya aldığını bildirdi. Son olarak da, kurulduğu günden bu yana edindiği “sağlamlık ve kalite simgesi”ne düşen gölge nedeniyle kamuoyundan “özür” diledi.

Mercedes’e bir cevap da, gürültücü, çok dumanlı, bir o kadar da eski ve güvensiz olduğu için Batı Almanya’ya sokulmak bile istenmeyen, hatta üretimi durdurulan Doğu Alman efsanesi Trabant yani “Trabi”den geldi. “Minnoş Mercedes”in devrildiği yerde aynı teste tabi tutulan Trabi, 60 km/h süratle engelleri başarıyla aşarak, kendisini istemeyen ve alay edenlerin “yüzünü kızarttı.”

Ancak A-Serisi ESP ile “bitmedi” ve günümüzde yeni nesilleriyle üretilmeye devam ediyor. ESP’nin bu sınıf bir araçta kullanılmasının da yolunu açtı. Yani “mutlu son” oldu.